Czy wypowiedzenia zmieniające mogą być zwolnieniami grupowymi?

Nadal wielu pracodawców nie uświadamia sobie, że procedura tzw. zwolnień grupowych może mieć zastosowanie także w przypadku wręczenia odpowiedniej liczbie pracowników wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy. A to oznaczałoby, że pracodawca miałby wtedy obowiązek wypłaty odprawy i uruchamiania całej procedury z ustawy o zwolnieniach grupowych. Pytanie, czy rzeczywiście tak wielu lat sporna zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie. Sąd Najwyższy początkowo uznał, że również w przypadku wypowiedzeń zmieniających przestrzegana musi zostać procedura przewidziana dla zwolnień grupowych. W wyroku z dnia 17 maja 2007 r. (sygn. akt: III BP 5/07) uznał m.in., że skoro art. 42 § 1 k.p. wskazuje, że przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzeń wynikających z umowy warunków pracy i płacy, to także dla wypowiedzeń zmieniających należy stosować przepisy dot. zwolnień grupowych.

Później, w wyroku z dnia 2 grudnia 2011 r. (sygn. akt: III PK 30/11), Sąd Najwyższy przyjął jednak odmienne stanowisko wskazując, że rozwiązanie stosunku pracy jest tylko ewentualnym skutkiem wypowiedzenia zmieniającego, w związku z czym obu tych instytucji nie można ze sobą utożsamiać. Sąd podkreślił, że aby jednoznacznie ocenić ew. konieczność zastosowania procedury zwolnień grupowych, należy każdorazowo zweryfikować okoliczności danej sprawy pod kątem intencji pracodawcy (czy w istocie celem wypowiedzenia zmieniającego była jedynie zmiana warunków pracy i płacy, czy też definitywne zwolnienie pracownika). Ostatecznie nadal nie wiadomo było, kto ma rację i którym wyrokiem się kierować.

Pewną nadzieją na rozwiązanie tego zagadnienia było przekazanie pytania w tej sprawie powiększonemu składowi Sądu Najwyższego (w wyniku skierowania pytania prejudycjalnego przez Sąd Okręgowy w Łodzi). Sąd Najwyższy w powiększonym składzie…odmówił jednak podjęcia uchwały, uznając, że sprawą powinien zająć się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (III PZP 1/15). 14 marca 2016 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia zwrócił się z pytaniem do TSUE o zastosowanie procedury zwolnień grupowych w przypadku wręczenia pracownikom wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy ze względu na trudną sytuację finansową pracodawcy (sprawa numer: C-149/16).

Choć trudno przewidzieć stanowisko Trybunału w tym zakresie, można przypuszczać, że będzie ono zbliżone do stanowiska przedstawionego przez TSUE w jednym z ostatnich orzeczeń

w podobnej sprawie. W wyroku z dnia 11 listopada 2015 r. (C‑422/14, Pujante Rivera/ Gestora Clubs Dir SL,Fondo de Garantía Salarial) Trybunał uznał, że dokonanie przez pracodawcę jednostronnej i niekorzystnej dla pracownika zasadniczej zmiany istotnych elementów jego umowy o pracę mieści się w pojęciu „zwolnienia” w rozumieniu przepisów o zwolnieniach grupowych. Brakuje jednak wskazówek, które zmiany można uznać za „zasadnicze”, a które elementy umowy za „istotne”. Istotne jest z pewnością wynagrodzenie pracownika, pytania kiedy zmiana wynagrodzenia jest zasadnicza? Jeśli obniżono wynagrodzenie o połowę? Czy może o konkretną kwotę? Dla jednego może być to zmiana zasadnicza, a dla drugiego – istotna, ale nie zasadnicza. Trudno o jednoznaczną odpowiedź.

Pozostaje więc czekać na wyrok i wskazówki TSUE w sprawie skierowanej do Trybunału przez Sąd we Wrocławiu.

 

Autor: Natalia Mosur

SENIOR MANAGER | ADWOKAT

natalia.mosur@olesinski.com

Więcej