12 gru Śmierć przedsiębiorcy nie zakończy bytu przedsiębiorstwa – część 3
To już ostatni z cyklu wpisów wprowadzających w temat zarządu sukcesyjnego. Dziś słów kilka o kontynuowaniu przez zarządcę sukcesyjnego wykonywania decyzji administracyjnych oraz o podatkach w przedsiębiorstwie w spadku.
Koncesje, zezwolenia, licencje, potwierdzenia, zgody – co dalej z decyzjami administracyjnymi?
Projekt ustawy zakłada, że decyzje administracyjne związane z przedsiębiorstwem nie wygasną (jak dotychczas) z chwilą śmierci przedsiębiorcy, jeśli zarządca sukcesyjny:
- spełni warunki dla uzyskania decyzji wskazane w przepisach odrębnych (np. określony wiek, wykształcenie, niekaralność) i przedłoży niezbędne dokumenty potwierdzające,
- oświadczy, że przyjmuje wszystkie warunki zawarte w decyzji,
- złoży w terminie 3 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy wniosek o wydanie decyzji potwierdzającej możliwość wykonywania przez zarządcę sukcesyjnego decyzji związanej z przedsiębiorstwem.
Zasadą będzie możliwość wykonywania decyzji od dnia złożenia ww. wniosku, przy czym organ, który wydał decyzję w drodze postanowienia będzie mógł zakazać wykonywania uprawnień do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia tego wniosku. Brak zakazu = możliwość wykonywania decyzji.
Natomiast w okresie od dnia otwarcia spadku (śmierci przedsiębiorcy) do chwili złożenia ww. wniosku uprawnienia wynikające z decyzji nie będą mogły być wykonywane. Wszelkie potencjalne obowiązki, które powinny być spełnione w tym okresie przez przedsiębiorcę, zarządca zobowiązany będzie wykonać niezwłocznie po dniu, kiedy decyzja potwierdzająca prawo wykonywania decyzji stanie się ostateczna. Powyższa regulacja będzie oznaczać konieczność podjęcia niezwłocznych działań przez zarządcę sukcesyjnego – aby mógł on nieprzerwanie korzystać z decyzji administracyjnych
Analogiczne rozwiązanie zastosowano w stosunku do współwłaścicieli przedsiębiorstwa. W ciągu 6 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy, jeśli zarząd sukcesyjny nie zostanie ustanowiony lub w ciągu 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, współwłaściciel przedsiębiorstwa w spadku może ubiegać się o przeniesienie na niego danej decyzji.
UWAGA! Ubiegając się o wydanie decyzji przenoszącej lub potwierdzającej uprawnienia z decyzji związanej z przedsiębiorstwem, należy zwrócić uwagę na treść decyzji – organ administracji, który wydaje daną decyzję będzie mógł zastrzec, że niedopuszczalne jest zastosowanie opisywanej procedury.
Projekt ustawy wprowadza również zasadę, zgodnie z którą promesa udzielona przedsiębiorcy (przy spełnieniu dodatkowych warunków) oraz wpis do rejestru działalności regulowanej lub innego rejestru, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej – pozostają w mocy i nie podlegają wykreśleniu z chwilą śmierci przedsiębiorcy.
Podatki pewniejsze niż śmierć?
VAT, akcyza, podatek dochodowy – nowe regulacje zakładają pełną kontynuację rozliczeń podatkowych zmarłego przedsiębiorcy. Oznacza to, że przedsiębiorstwo w spadku będzie podatnikiem od otwarcia spadku do momentu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub upływu terminu do jego ustanowienia.
Zakłada się, że prawa i obowiązki podatnika oraz płatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku, w okresie od ustanowienia do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego będzie wykonywać zarządca sukcesyjny. Natomiast w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego będą je wykonywać współwłaściciele przedsiębiorstwa (potencjalni następcy prawni lub małżonek).
W ramach zapewnienia ciągłości rozliczeń podatkowych proponuje się, aby przedsiębiorstwo posługiwało się m.in. nr NIP zmarłego przedsiębiorcy oraz rozliczało podatki na takich samych zasadach jakie obowiązywały zmarłego przedsiębiorcę na dzień otwarcia spadku. Przykładowo, jeśli zmarły przedsiębiorca na dzień otwarcia spadku podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, przedsiębiorstwo w spadku również będzie odprowadzać podatek w Polsce od całości swoich przychodów. Jeśli zmarły przedsiębiorca rozliczał się w formie karty podatkowej – co najmniej do końca roku podatkowego przedsiębiorstwo w spadku również będzie rozliczało się w tej formie (utrata uprawnień do danej formy opodatkowania = opodatkowanie na zasadach ogólnych). Natomiast już w kolejnym roku podatkowym, przedsiębiorstwo w spadku będzie mogło dokonać wyboru formy opodatkowania według tych samych zasad, jakie obowiązują pozostałych podatników.
Podsumowując nasz cykl wprowadzający: kształt projektowanych regulacji wyraźnie wskazuje, że zapewnienie niezakłóconej ciągłości funkcjonowania jednoosobowej działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy będzie możliwe jedynie w przypadku ustanowienia zarządcy sukcesyjnego i właściwie tylko, jeśli zarządca zostanie ustanowiony przez przedsiębiorcę za jego życia. Powołanie zarządcy po śmierci przedsiębiorcy przez jego następców prawnych, będzie co prawda możliwe, ale nie wykluczy całkowicie ujemnych następstw dla samej działalności (utrata pracowników, kontrahentów itp.). Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku samych współwłaścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Co prawda mogą oni podejmować czynności zachowawcze m.in. w zakresie umów o pracę, czy umów cywilnoprawnych, jednak mimo to, zakres ich uprawnień jest znacznie węższy niż zarządcy sukcesyjnego, który podejmie swoje obowiązki już w chwili otwarcia spadku.
Autorzy:
Natalia Komarzańska – senior consultant, aplikant adwokacki, t: +48 71 75 00 723, natalia.komarzanska@olesinski.com
Joanna Dybciak – consultant, prawnik, t: +48 71 75 00 738, joanna.dybciak@olesinski.com
