11 paź Indywidualny przedsiębiorca też ma szansę na RESTART!
Przeważnie upadłość kojarzy się z dużymi spółkami, ale może dotyczyć nie tylko ich. Obowiązujące od 2016 roku przepisy prawa upadłościowego są bardzo wyraźnym ukłonem w stronę przedsiębiorców indywidualnych, umożliwiając im pełne oddłużenie, wpisując się tym samym w RESTART. Dotychczas upadłości przedsiębiorców indywidualnych było bardzo niewiele, a to głównie ze względu na stosunkowo wysokie koszty postępowania upadłościowego, niską świadomość prawną w zakresie możliwych rozwiązań czy też obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
W jednym z poprzednich wpisów przedstawiliśmy Państwu ogólny przebieg i zasady rządzące postępowaniem upadłościowym. Kontynuując ten wątek chcielibyśmy zwrócić uwagę na najważniejsze kwestie w kontekście upadłości osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – które różnią się w pewnym zakresie od upadłości chociażby spółek czy konsumentów.
Status przedsiębiorcy
Osoba fizyczna może posiadać, na potrzeby prawa upadłościowego, status przedsiębiorcy albo konsumenta – to będzie wprowadzało dalsze różnice w sposobie prowadzenia upadłości (o upadłości konsumenckiej szerzej napiszemy w kolejnym artykule za tydzień). W dużym uproszczeniu można przyjąć, że przedsiębiorcą jest osoba wpisana do CEIDG, chociaż art. 9 prawa upadłościowego pozwala złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej – przedsiębiorcy nawet wtedy, gdy osoba ta realnie działalność prowadzi, ale nie wpisała się do rejestru. Konsumentem będą więc osoby nieprowadzące działalności i niewpisane do rejestru.
Oddłużenie osoby fizycznej
Poza zaspokojeniem wierzycieli w jak najwyższym stopniu, upadłość osób fizycznych powinna być prowadzona tak, aby rzetelny dłużnik uzyskał możliwość oddłużenia. Do tego konieczne jest jednak spełnienie kilku warunków.
Umorzenie zobowiązań będzie miało miejsce wyłącznie po skutecznym zakończeniu upadłości, tj. po zlikwidowaniu (sprzedaży) całego majątku upadłego (także prywatnego!). Wtedy, na wniosek dłużnika sąd może ustalić plan spłaty niezaspokojonych wierzytelności i umorzyć pozostałe zobowiązania. Dodatkowo umorzenie zobowiązań będzie możliwe wyłącznie w stosunku do tzw. rzetelnego dłużnika.
W przeciwnym razie, tj. gdy dłużnik takiego wniosku nie złoży, sąd go oddali bądź gdy dłużnik nie był rzetelny, przedsiębiorca pomimo przeprowadzenia postępowania upadłościowego będzie w dalszym ciągu musiał stawiać czoła starym długom (na przykład znosząc dalsze egzekucje).
Majątek na koszty postępowania
Postępowanie upadłościowe wobec indywidualnego przedsiębiorcy, tak jak i w przypadku spółek, będzie mogło być prowadzone tylko wtedy, gdy dłużnik będzie posiadał majątek wystarczający na pokrycie kosztów postępowania. Istotne jest jednak to, że chodzi tutaj nie tylko majątek „firmowy”, ale cały – także osobisty i niewykorzystywany w żaden sposób do prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego też we wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik powinien wskazać absolutnie cały majątek, który będzie później likwidowany przez syndyka.
Gdyby natomiast okazało się, że majątek dłużnika jest na tyle niewielki, że nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania, sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, a przedsiębiorca – po zakończeniu działalności gospodarczej – będzie mógł złożyć ponownie wniosek jako konsument.
Rzetelny dłużnik
RESTART czy też inaczej nowy start (umorzenie wszystkich niezaspokojonych zobowiązań) ma być nagrodą przede wszystkim dla uczciwych i rzetelnych dłużników. Jeśli więc dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, nie będzie mógł skorzystać z tego dobrodziejstwa.
Względy słuszności i humanitarne
Prawo upadłościowe przewiduje jednak jeszcze jedną furtkę dla zadłużonych przedsiębiorców, nawet jeśli na drodze prowadzącej do niewypłacalności powinęła im się noga i zgodnie z tym co powyżej mieliby nie uzyskać szansy na pełne oddłużenie. Jeśli nawet Sąd uznałby, że na moralności płatniczej dłużnika są jakieś skazy, ale w jego obronie przemawiają względy słuszności lub względy humanitarne (np. wyjątkowo trudna sytuacja rodzinna, ciężka i długotrwała choroba, otoczenie rynkowe w momencie kiedy dłużnik działał itp.) to będzie mógł orzec o umorzeniu niespłaconych zobowiązań.
Schemat postępowania
Podsumowując, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą również może skorzystać z pełnego umorzenia jej zobowiązań, jednak po spełnieniu kilku dodatkowych warunków i zawsze wiązać się to będzie z utratą całego majątku – nie tylko związanego z działalnością, ale także prywatnego. Po przeprowadzeniu upadłości sąd decydując o oddłużeniu przedsiębiorcy weźmie przede wszystkim pod uwagę jego rzetelność, ale także względy słusznościowe i humanitarne.
Wybór odpowiedniej ścieżki prowadzącej do oddłużenia może czasami być problematyczny, a uczestnictwo w procesie upadłościowym często wymaga wiedzy fachowej i wymagać konsultacji ze specjalistami z zakresu restrukturyzacji i upadłości.
