16 sty Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych coraz bliżej
Intensywnie trwają prace legislacyjne nad projektem nowej ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (m.in. spółek prawa handlowego) za czyny zabronione pod groźbą kary. 8 stycznia projekt przyjęła Rada Ministrów, a już 11 stycznia został on skierowany do Sejmu.
Dla przypomnienia – co przewidują nowe regulacje?
- przede wszystkim odstąpiono od wymogu prawomocnego skazania sprawcy przestępstwa (osoby fizycznej), jako warunku odpowiedzialności podmiotu zbiorowego;
- brak zamkniętego katalogu przestępstw – wszczęcie postępowania sankcyjnego przeciwko spółce będzie możliwe w przypadku popełnienia dowolnego przestępstwa (w tym skarbowego) w związku z jej działalnością;
- dotkliwe kary od 30 tys. zł do 60 mln zł oraz możliwość rozwiązania podmiotu zbiorowego;
- duży nacisk położono na efektywne mechanizmy compliance, m.in. procedury wspierające argumentację o należytej staranności w organizacji przedsiębiorstwa, w wyborze m.in. pracowników i kontrahentów oraz nadzorze nad nimi;
- możliwość skorzystania z dobrowolnego poddania się karze (złagodzenie odpowiedzialności oraz uniknięcie wpisania wyroku przeciw spółce do Krajowego Rejestru Karnego);
- możliwość powołania zarządu przymusowego w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania;
- szeroki katalog środków karnych, m.in.: przepadek mienia, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, korzystania z dotacji lub subwencji, zwrot dofinansowania ze środków publicznych, stałe lub czasowe zamknięcie oddziału, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia, zakaz promocji i reklamy, podanie wyroku do publicznej wiadomości;
- zwiększenie ochrony sygnalistów, czyli osób zgłaszających nieprawidłowości;
- ustawa będzie miała zastosowanie również do czynów popełnionych przed dniem jej wejścia w życie, jedynym warunkiem jest spełnienie przesłanek odpowiedzialności z dotychczasowej ustawy (z wyjątkiem wymogu prawomocnego skazania osoby fizycznej – sprawcy przestępstwa).
W grudniu trwały intensywne prace nad nowymi przepisami. W ciągu tego miesiąca opublikowano aż dwie wersje projektu (z 5 i 21 grudnia), które wprowadziły kilka drobnych zmian do wyjściowych założeń, m.in.:
- wydłużono czas na wejście w życie ustawy z 3 do 6 miesięcy od momentu jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw;
- z zakresu czynów uzasadniających wszczęcie postępowania przeciwko spółce zostały wyłączone przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, jak również czyny popełnione przez opublikowanie materiału prasowego lub publikację w innych niż prasa środkach przekazu.
W grudniu procedowano również nad zmianą art. 296 Kodeksu karnego (przestępstwo nadużycia zaufania). Pierwotnie zakładano rozszerzenie odpowiedzialności karnej członków rady nadzorczej oraz komisji rewizyjnej, która miała zachodzić m.in. w przypadku nieumyślnego niedopełnienia obowiązków, które stworzyło warunki umożliwiające popełnienie przestępstwa. Ostatecznie jednak wycofano się z tej zmiany.
Monitorujemy temat, na bieżąco będziemy informować Państwa o dalszym przebiegu prac legislacyjnych.
