Wpływ postępowania restrukturyzacyjnego na zobowiązania dłużnika

Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, podobnie jak ogłoszenie upadłości, jest poważnym momentem dla funkcjonowania przedsiębiorstwa i jego kontrahentów. Przepisy prawa restrukturyzacyjnego przewidują specjalne mechanizmy pozwalające dłużnikowi na poprawę kondycji finansowej i uniknięcie upadłości.

Warto podkreślić, że właśnie ze względu na cel postępowania restrukturyzacyjnego, skutki jego otwarcia są znacząco odmienne od sytuacji w upadłości. Przy analizie jego konsekwencji należy zawsze mieć na uwadze, że zmierza ono do uzdrowienia przedsiębiorstwa, a więc dłużnik nie przerywa prowadzonej działalności gospodarczej i działa w obrocie gospodarczym zasadniczo normalnie, wykonując zawarte umowy czy zawierając nowe. W dzisiejszym artykule omówimy, jaki wpływ na zobowiązania dłużnika wywiera otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Zakaz regulowania zobowiązań objętych układem

Jednym z kluczowych skutków otwarcia restrukturyzacji wobec dłużnika jest nałożony na niego zakaz regulowania zobowiązań objętych układem. Oznacza to, że od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego ani dłużnik, ani zarządca nie może spełnić żadnych świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa objęte są układem (o zobowiązaniach objętych układem pisaliśmy na blogu tutaj). Zobowiązania te mogą zostać uregulowane dopiero po przyjęciu układu lub po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Z tego względu kontrahenci dłużnika muszą uzbroić się w cierpliwość i nie mogą w trakcie trwania postępowania restrukturyzacyjnego żądać zapłaty swoich należności, pomimo że są one już wymagalne. Takie uregulowanie pozwala dłużnikowi odetchnąć finansowo i ustabilizować swoją sytuację materialną do czasu zawarcia układu.

Zobowiązania nieobjęte układem, czyli np. te, które powstały po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego albo wierzytelności pracownicze, powinny być regulowane na bieżąco.

Potrącenia nie zawsze możliwe

Przepisy prawa restrukturyzacyjnego zawierają dodatkowo ograniczenia w zakresie możliwości potrącania wierzytelności po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Zakazane jest np. potrącanie wierzytelności, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem dłużnika po otwarciu restrukturyzacji.

Ograniczenia możliwości wypowiedzenia umów

Jeżeli przedsiębiorca restrukturyzowany najmuje lokal lub nieruchomość, w którym prowadzi  działalność gospodarczą, istotne dla niego jest zachowanie możliwości jej kontynuowania w tym miejscu. Z tego względu wypowiedzenie takiej umowy obwarowane jest dodatkowymi restrykcjami w postaci konieczności uzyskania zezwolenia rady wierzycieli (lub sędziego-komisarza).

Podobne ograniczenia przewidziane zostały dla umów kredytu co do środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, a także dla umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Wszystkie te umowy mogą być wypowiedziane dopiero po uzyskaniu zgody rady wierzycieli (lub sędziego-komisarza).

Warto wskazać, że otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego nie ma wpływu na status umów zawartych z dłużnikiem. Poza ograniczenia co do wypowiedzenia, zarówno dłużnik, jak i jego kontrahent powinni kontynuować wykonywanie wiążącej ich umowy w normalnym toku.

Dodatkowe konsekwencje w postępowaniu sanacyjnym

Z uwagi na to, że postępowanie sanacyjne cechuje się najszerszym stopniem oddziaływania na działalność zadłużonego podmiotu, przepisy prawa restrukturyzacyjnego przewidują dodatkowe uregulowania dotyczące wpływu tego postępowania na umowy wzajemne, które nie zostały wykonane w całości lub w części. Podobnie jak w postępowaniu upadłościowym to zarządca podejmuje decyzję, czy taką umowę będzie wykonywał, czy od niej odstąpi. Regulacja ta dotyczy wszystkich umów wzajemnych, tj. takich umów, w których świadczenie jednej ze stron jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony (np. umowa sprzedaży, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, umowa najmu, umowa dzierżawy i inne).

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Ze względu na swoją specyfikę, powyżej wskazane skutki nie mają zastosowania do postępowania o zatwierdzenie układu. A to z tego względu na fakt, że postępowanie to prowadzone jest zasadniczo poza postępowaniem sądowym.

Podsumowanie

Wydanie postanowienia o otwarciu restrukturyzacji to moment graniczny dla zobowiązań dłużnika. Wraz z jego nadejściem zastosowanie znajdują szczególne przepisy postępowania restrukturyzacyjnego, które przewidują szereg uregulowań specjalnych, zmieniających sytuację zarówno dłużnika jak i jego kontrahenta. Do najważniejszych należy zakaz regulowania zobowiązań objętych układem z mocy prawa. Uregulowanie to, choć może się wydawać krzywdzące dla kontrahentów dłużnika, ma na celu ustabilizowanie sytuacji dłużnika, dzięki czemu będzie on mógł powrócić do normalnego funkcjonowania na rynku i regulowania wszystkich zobowiązań na bieżąco.

Autor: Anna Czornik-Sęczkowska

MANAGER | RADCA PRAWNY | OW LEGAL

anna.czornik@olesinski.com

Więcej