Ustalenie kręgu wierzycieli w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Nie da się ukryć, że wierzyciele są ważnymi uczestnikami postępowania restrukturyzacyjnego. Nie każdy jednak podmiot, który uważa siebie za wierzyciela, będzie mógł brać udział w postępowaniu.

W postępowaniu restrukturyzacyjnym brak jest instytucji zgłoszeń wierzytelności, jak ma to miejsce w postępowaniu upadłościowym. W jaki sposób zatem stwierdza się, czy danemu podmiotowi rzeczywiście przysługuje wierzytelność? O tym piszemy w dzisiejszym wpisie.

Wierzytelności osobiste i bezsporne

Już na samym wstępie zaznaczyć trzeba, że z zasady uczestnikiem postępowania restrukturyzacyjnego może być tylko wierzyciel osobisty, któremu przysługuje wierzytelność bezsporna (czyli taka wierzytelność, której nie kwestionuje dłużnik).

Uczestnikiem postępowania nie może być wierzyciel wyłącznie rzeczowy. Mówiąc ogólnie, jest to wierzyciel, który umowę zawierał z innym podmiotem, a restrukturyzowany dłużnik użyczył jedynie swego majątku na zabezpieczenie tej umowy (np. poprzez obciążenie jego nieruchomości hipoteką).

Za uczestnika postępowania nie będzie też uznany wierzyciel sporny, chyba że złoży odpowiedni wniosek i sędzia-komisarz dopuści go do udziału w postępowaniu.

 

Wierzyciele wskazani przez dłużnika

W dużym uproszczeniu powiedzieć można, że za wierzyciela bezspornego uznawany jest podmiot wskazany w spisie wierzycieli przygotowanym przez nadzorcę sądowego/zarządcę. Przygotowanie takiego spisu może jednak trwać nawet miesiącami, a postępowanie nie ulega zawieszeniu na ten okres. Jak zatem ustalić, który z wierzycieli może działać w postępowaniu do czasu ostatecznego zatwierdzenia spisu wierzycieli? Ustawa wychodzi tutaj z prostego założenia – za wierzyciela uprawnionego do działania w postępowaniu uznany będzie podmiot, który został wskazany przez dłużnika w spisie wierzycieli załączonym do wniosku restrukturyzacyjnego.

Określenie, czy dany wierzyciel będzie mógł brać czynny udział w postępowaniu zależy zatem na wstępnym etapie od kompletności danych przytoczonych we wniosku.

Spis wierzytelności

Kluczem do ustalenia finalnego grona wierzycieli bezspornych jest przygotowanie spisu wierzytelności.

Powiedziane zostało, że w postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzyciele nie zgłaszają swoich wierzytelności. Oznacza to, że wierzytelności są ustalane wyłącznie w drodze weryfikacji ksiąg finansowych i dokumentacji posiadanej przez dłużnika. Na podstawie takiego badania nadzorca sądowy albo zarządca sporządza spis wierzytelności, który składany jest na ręce sędziego-komisarza. O dacie złożenia spisu obwieszcza się na ten moment w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a wierzyciele nie są informowani indywidualnie o tej okoliczności. Powinni oni zatem wykazać się czujnością i na bieżąco śledzić treść MSiG, gdyż od pojawienia się takiego obwieszczenia zależy możliwość zaskarżenia spisu.

W postępowaniu układowym oraz postępowaniu sanacyjnym, w terminie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia w MSiG, uczestnicy postępowania (a zatem zarówno wierzyciele, jak i dłużnik) mogą złożyć do sędziego-komisarza sprzeciw. Wierzyciele niezadowoleni z kształtu spisu wierzytelności mają więc możliwość modyfikacji jego treści. Pamiętać jednak trzeba, że uchybienie wskazanemu terminowi uniemożliwi późniejszą zmianę spisu wierzytelności.

Po zakończeniu wszystkich spraw wywołanych złożonymi sprzeciwami sędzia-komisarz zatwierdza spis wierzytelności. Dopiero tak zatwierdzony spis daje wyraźną podstawę do stwierdzenia, jacy wierzyciele biorą udział w postępowaniu i będą uprawnieni do głosowania nad układem.

W przyspieszonym postępowaniu układowym wierzyciele nie posiadają prawa zaskarżenia spisu wierzytelności. Wyłącznie dłużnik może złożyć zastrzeżenia jednak tylko w celu wykazania, że dana wierzytelność jest sporna i nie powinna podlegać zaspokojeniu.

Spisu wierzytelności nie przygotowuje się również w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Wynika to z faktu, że w postępowaniu tym dłużnik samodzielnie przeprowadza głosowanie nad układem, a rolą sądu pozostaje wyłącznie jego ocena m.in. pod kątem zgodności z prawem.

Podsumowanie

Wierzyciele to istotni uczestnicy postępowania restrukturyzacyjnego. O ile są oni często przekonani o zasadności ich roszczeń, o tyle ocena sądu lub nadzorcy sądowego/zarządcy może być inna. Jeśli zatem wierzyciele wyrażają wolę czynnego udziału w postępowaniu, powinni na bieżąco badać, na ile ich wierzytelności zostały uznane w sposób prawidłowy. W toku postępowania restrukturyzacyjnego podejmowane są często istotne decyzje, warto więc zadbać o możliwość udziału w ich podejmowaniu.

 

Poniższy graf prezentuje schemat przygotowania, zaskarżenia i zatwierdzenia spisu wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Spis taki określa wierzycieli, którzy mają prawo udziału w postępowaniu:

 

 

 

 

 

 

 

Autor: Paulina Jastrzębiec Siemiątkowska