Transakcje z podmiotami powiązanymi oraz procedura ich okresowej oceny

30.11.2019 r. wchodzi w życie istotna regulacja dotycząca transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi. Do ustawy o ofercie publicznej dodany zostanie nowy rozdział 4b Transakcje z podmiotami powiązanymi.

Regulacja ta stanowi wdrożenie do polskich przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 maja 2017 r. zmieniającą dyrektywę w zakresie zachęcania akcjonariuszy do długoterminowego zaangażowania

Nowe obowiązki mogą sprawić sporo problemów praktycznych – poniżej przybliżę wybrane z nich.

Kogo dotyczą nowe regulacje?

Nowy obowiązek w zakresie transakcji z podmiotami powiązanymi obejmuje spółki, których co najmniej jedna akcja jest notowana na rynku regulowanym. To na tych spółkach ciąży obowiązek wdrożenia rozwiązań umożliwiających identyfikacje transakcji z podmiotami powiązanymi. Obowiązek dotyczy także informowania o transakcjach zawieranych przez podmioty zależne ww. spółek z podmiotami powiązanymi.

Podmiot powiązany – czyli jaki?

Katalog podmiotów powiązanych może być bardzo szeroki, ponieważ polska ustawa o ofercie publicznej odwołuje się w tym zakresie do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR 24 „Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych”.

Co jest istotną transakcją?

Polski ustawodawca za istotną uznał transakcję, która przekracza wartość 5% sumy aktywów (w rozumieniu ustawy o rachunkowości), ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego emitenta (mowa więc o jednostkowym sprawozdaniu finansowym).

Niezależnie obowiązkowi zamieszczenia informacji podlegają również transakcje zawierane przez podmiot zależny spółki publicznej z jej podmiotem powiązanym – w takim przypadku za istotną transakcję uznaje się transakcję, która przekracza wartość 5% sumy aktywów (w rozumieniu ustawy o rachunkowości), ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego tego podmiotu zależnego.

Zatem w praktyce może się okazać, że ww. próg istotności na poziomie spółki matki może być całkiem wysoki (zatem niewiele transakcji „załapie się” pod nowy obowiązek), natomiast na poziomie podmiotów zależnych bardzo niski (i wtedy informacja o takich „małych” transakcjach z poziomu podmiotu zależnego również powinna zostać zaraportowana przez spółkę matkę).

Jakie nowe obowiązki wiążą się z zawieraniem transakcji z podmiotami powiązanymi?

Spółki w szczególności powinny:

  • zidentyfikować podmioty powiązane oraz transakcje zawierane z nimi,
  • wprowadzić formalne mechanizmy, które pozwolą na identyfikację transakcji z podmiotami powiązanymi oraz na sumowanie wartości transakcji z podmiotami powiązanymi w okresie poprzedzających 12 miesięcy (takich, które jednostkowo nie podlegały definicji istotnej transakcji – co w praktyce ma zapobiec obchodzeniu przepisów poprzez dzielenie transakcji na kilka mniejszych),
  • pamiętać, że zawarcie istotnej transakcji z podmiotem powiązanym wymaga uzyskania zgody Rady Nadzorczej (ew. Walnego Zgromadzenia, gdy takie rozwiązanie zostanie wprowadzone do statutu); brak takiej zgody wiąże się z nieważnością czynności prawnej;
  • opracować procedurę okresowej oceny czy transakcje z podmiotami powiązanymi, które korzystają z wyłączenia z nowych obowiązków, spełniają warunki transakcji rynkowej zawieranej w ramach zwykłe działalności,
  • zamieszczać informację o zawarciu istotnej transakcji na stronie internetowej najpóźniej w momencie zawarcia istotnej transakcji (obowiązek zamieszczenia takiej informacji jest wyłączony, gdy do danej transakcji stosuje się rozporządzenie MAR).
Jakie transakcje zostały wyłączone?

Obowiązkowi notyfikacji oraz procedurze zgody Rady Nadzorczej nie będą podlegać transakcje:

  • zawierane na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności spółki,
  • zawierane przez spółkę z jej spółką zależną, jeżeli spółka jest jedynym akcjonariuszem lub udziałowcem tej spółki zależnej,
  • związane z wypłatą wynagrodzeń członków zarządu lub Rady Nadzorczej, należnych zgodnie z przyjętą w spółce polityką wynagrodzeń.

Sporo problemów interpretacyjnych może w szczególności sprawić pierwsze wyłączenie dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi, zawieranych na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności.

Rada Nadzorcza powinna opracować procedurę okresowej oceny, czy transakcje (co do których spółka korzysta z wyłączenia), są zawierane na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności. Ponieważ przepisy te dotyczą nie tylko emitenta, ale też wprost Rady Nadzorczej, jej członkowie powinni być bezpośrednio zaangażowani we wdrożenie tych regulacji w spółce.

W zakresie ustalenia warunków rynkowych transakcji można sięgnąć do regulacji z zakresu cen transferowych, jednak problemów interpretacyjnych może dostarczać pojęcie zwykłej działalności (w celu skorzystania z wyłączenia, dana transakcja musi spełnić ww. dwa warunki łącznie).

Z powodu braku definicji i jasnych wytycznych, jak rozumieć pojęcie ram zwykłej działalności, to zasadniczo spółka w swoich regulacjach wewnętrznych powinna podjąć się próby zdefiniowania, co w jej indywidualnym przypadku uważa za „zwykłą działalność”.  Wskazówek należy szukać przede wszystkim w statucie i innych dokumentach korporacyjnych, a także w publikowanych przez spółkę raportach okresowych i prospektach.

Żeby zobrazować skalę potencjalnych problemów, można zadać sobie pytanie: czy sprzedaż 15 biurek (lub innych aktywów) przez spółkę z branży budowlanej do jej spółki powiązanej stanowi transakcję, która potencjalnie powinna zostać zaraportowana? Czy jest to jednak transakcja zawierana w ramach zwykłej działalności?

Na blogu i  w newsletterze będziemy Państwa informować o pozostałych zmianach wynikających z nowelizacji ustawy o ofercie publicznej.

Autor: Cyryl Szudra

MANAGER | ADWOKAT | OW LEGAL

cyryl.szudra@olesinski.com

Więcej