uokik

UOKiK wszczyna postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień w płatnościach

Opóźnienia w płatnościach zobowiązań to sytuacja dość często spotykana w biznesie, która dodatkowo zyskuje na znaczeniu w dobie kryzysu spowodowanego pandemią. Zmiany prawne, które obowiązują od 1 stycznia, wprowadziły nowe narzędzie dla Prezesa UOKiK – tzw. postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.  Jego celem jest przeciwdziałanie występowaniu zatorów płatniczych. Prezes UOKiK zaczął już z tych nowych uprawnień korzystać i wszczął pierwsze postępowania.

Kiedy mamy do czynienia z nadmiernym opóźnianiem w płatnościach?

Zgodnie z przepisami z nadmiernym opóźnianiem się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych mamy do czynienia w przypadku, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez dany podmiot wynosi co najmniej 2 000 000 zł. (do końca 2021 r. próg wynosi 5 000 000 zł)

Prezes UOKiK ustalając, czy doszło nadmiernego opóźnienia w płatnościach bierze pod uwagę spóźnione i niezapłacone należności (w okresie wybranych 3 miesięcy), które stały się wymagalne w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania.

Biorąc pod uwagę przepisy przejściowe, pierwszy okres, który może zostać objęty postępowaniem UOKiK to tak naprawdę styczeń – marzec 2020 r.

Postępowania

Prezes UOKiK wszczyna postępowanie z urzędu. Skąd jednak ma informacje, że dany podmiot może się opóźniać w płatnościach?

Zawiadomienie dotyczące podejrzenia wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych może zgłosić każdy. W zawiadomieniu należy jedynie uprawdopodobnić wystąpienia nadmiernego opóźniania.

Dodatkowo również szef KAS analizuje – na podstawie danych podatkowych, którymi dysponuje – możliwość wystąpienia nadmiernego opóźniania się w płatnościach i przekazuje Prezesowi UOKiK stosowane informacje.

W toku postępowania Prezes UOKiK może żądać udostępnienia mu wielu informacji i dokumentów i to nie tylko od kontrolowanego przedsiębiorcy, ale również od innych podmiotów, które są w ich posiadaniu (np. księgowego, który obsługuje przedsiębiorcę). Dodatkowo, UOKiK może przeprowadzić u przedsiębiorcy kontrolę. Zakres uprawnień jest więc naprawdę szeroki.

Kara administracyjna

Jeśli Prezes UOKiK stwierdzi, że doszło do nadmiernego opóźniania się w płatnościach, nakłada na przedsiębiorcę w drodze decyzji administracyjną karę pieniężną.

Wysokość kary obliczana jest jako suma jednostkowych kar za każde niespełnione oraz spełnione po terminie świadczenie pieniężne. Natomiast kara jednostkowa wyliczana jest na podstawie specjalnego wzoru, na jej wysokość ma przede wszystkim wpływ wartość świadczenia oraz długość opóźnienia z zapłatą. Ogranicza to w pewnym zakresie uznaniowość Prezesa UOKiK, niemniej patrząc na wzór stosowany przy wyliczeniu kary – nadal może być ona dotkliwa.

Co jeśli wszczęto postępowanie ?

Jeśli postepowanie zostało już wszczęte, warto działać szybko i przede wszystkim zweryfikować, czy w okresie objętym postępowaniem faktycznie mogło dojść do jakiś opóźnień. Jeśli tak to z jakiego powodu i czy nie zapłacone wcześniej wierzytelności zostały już uregulowane.

Jest to o tyle ważne, że ustawa przewiduje sytuacje, w których kara musi zostać obniżona (np. o 20% w przypadku gdy przedsiębiorca w odpowiednim, wskazanym w ustawie terminie zapłaci wszystkie zaległe należności z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych).

Jeśli natomiast kontrolowany przedsiębiorca sam jest ofiarą zatorów płatniczych (wartość niespełnionych lub spełnionych po terminie świadczeń pieniężnych jest równa lub mniejsza od wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych lub otrzymanych po terminie w okresie objętym postępowaniem) lub do nadmiernego opóźniania się z płatnościami doszło na skutek działania siły wyższej, Prezes UOKiK powinien w ogóle odstąpić od wymierzenia kary.

Dodatkowo, Prezes UOKiK może odstąpić od wymierzenia kary w uzasadnionych przypadkach. Na ten moment trudno ocenić, co „uzasadnione przypadki” będą oznaczać w praktyce, ale taka furtka może okazać się istotna w wielu przypadkach, szczególnie w dobie koronawirusa.

Dlatego też ważne, żeby szybko i aktywnie reagować, jeśli postępowanie zostało wszczęte oraz bronić swojego stanowiska.

***

Z nieoficjalnych informacji z rynku wiemy, że mimo, że przepisy dot. postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych są stosunkowo nowe i ich interpretacja budzi obecnie wiele wątpliwości, w najbliższej przyszłości możemy spodziewać się jeszcze większej aktywności UOKiK w tym obszarze. Dlatego warto na bieżąco monitorować stan opóźnień i zaległości w płatnościach, a tym samym na bieżąco przeciwdziałać zatorom płatniczym.

W najbliższym czasie na naszym blogu pojawią się kolejne wpisy dot. istotnych zmian, które wprowadziła ustawa antyzatorowa (m.in. nowe terminy zapłaty, sprawozdania o stosowanych terminach zapłaty, które przedsiębiorcy spełniający określone kryteria będą składać od 2021 r.) – zachęcamy do śledzenia.

Autor: Natalia Mosur

SENIOR MANAGER | ADWOKAT natalia.mosur@olesinski.com Więcej

Autor: Joanna Dybciak-Kluska

SENIOR ASSOCIATE | OW LEGAL joanna.dybciak@olesinski.com Więcej