23 wrz Pomoc regionalna – konsultacje publiczne trwają

W lipcu Komisja Europejska ogłosiła konsultacje publiczne w sprawie projektu nowych wytycznych w zakresie pomocy regionalnej, o czym pisaliśmy w artykule dostępnym tutaj. To ważny dokument dla przedsiębiorców, którzy planują nowe inwestycje w Polsce i rozważają ubieganie się o pomoc publiczną na przykład w formie zwolnień podatkowych czy dotacji.

Po lekturze projektu nowych Wytycznych wiemy już, że kilka zagadnień, które dotychczas mogły budzić wątpliwości, zostanie wyjaśnionych. Zmieniona będzie też obowiązująca w Polsce mapa pomocy regionalnej.

Nie wszystkie propozycje spotkają się jednak z aprobatą przedsiębiorców korzystających z pomocy publicznej.  Niektóre zmiany nie będą korzystne dla inwestorów w pewnych regionach Polski. Wynika to nie ze złej woli Komisji, ale ogólnych reguł pomocy regionalnej, której zasady przyznawania w konkretnych regionach ewoluują niejako „automatycznie” wraz ze wzrostem lub spadkiem ich zamożności.

Co się zmienia?

1. Mapa pomocy regionalnej (według aktualnych planów: od 1 stycznia 2022 r.)

• oddzielenie miasta stołecznego Warszawy oraz okolicznych powiatów od pozostałej części województwa mazowieckiego

Oznacza to, że na terenie znacznej części województwa mazowieckiego, np. w Radomiu czy w Płocku, duże przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać pomoc publiczną na rozbudowę zakładu. Do tej pory było to niemożliwe.

• województwo wielkopolskie i dolnośląskie zostaną sklasyfikowane jako tzw. regiony „c”.

Oznacza to, że bazowa intensywność pomocy publicznej dla inwestycji w tych województwach będzie niższa niż dotychczasowe 25 %.

Ponadto, pomoc nie będzie mogła zostać przyznana na przykład na tzw. reinwestycje dużych przedsiębiorstw.

2. Ocena przeniesienia działalności

Przypomnijmy, że z zasady pomoc nie może być udzielona na inwestycję, z którą wiąże się przeniesienie działalności między krajami EOG.

Projekt nowych Wytycznych przewiduje jednak, że pomoc prawdopodobnie nie zostanie uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, ale wtedy, gdy pomiędzy przeniesieniem a pomocą istnieje związek przyczynowo – skutkowy (analogicznie – w odniesieniu do zamknięcia zakładu – pkt 23 aktualnych Wytycznych).

To niewątpliwie ważne zastrzeżenie. Wydaje się bowiem, że brak związku przyczynowego umożliwi uzyskanie zgody Komisji na udzielenie pomocy nawet jeżeli spełnione są sztywne przesłanki przeniesienia, wymienione w definicji.

Niestety nie do końca jest jasne, czy tę zasadę można stosować, na zasadzie pewnej analogii, do środków pomocy, których nie trzeba zgłaszać Komisji (na przykład do pomocy w ramach Polskiej Strefy Inwestycji, która co do zasady nie wymaga notyfikacji).

Temat przeniesienia działalności jest jednym z kluczowych zagadnień, z którymi mierzą się zagraniczni inwestorzy, którzy chcą skorzystać z pomocy publicznej.

3. Wydatki na vendor tooling

Wydatki poniesione na nabycie urządzeń, które beneficjent oddaje kontrahentowi do używania w celu produkowania komponentów na rzecz beneficjenta (tzw. vendor tooling), będą mogły zostać zaliczone do wydatków kwalifikowalnych. 

Komisja formułuje dodatkowe warunki takiej kwalifikowalności, niemniej jednak jest to ważna zmiana dla przedsiębiorstw produkcyjnych. Kwestia kwalifikowalności wydatków poniesionych na tooling była bowiem przedmiotem niejednolitego orzecznictwa organów podatkowych i sądów administracyjnych.

4. Utrzymanie inwestycji a wymiana instalacji

Nieco mniej znaczącą, ale wartą zauważenia zmianą, jest jednoznaczne wskazanie, że wymiana zepsutych instalacji objętych pomocą nie stanowi naruszenia warunku utrzymania inwestycji. Wcześniej kwestia ta nie była uregulowana tak jednoznacznie, ponieważ przepis ograniczał się wyłącznie do możliwości wymiany instalacji przestarzałych technologicznie.

Co warto jeszcze zmienić?

Z pewnością kształt nowych Wytycznych w trakcie konsultacji będzie ewoluował.

Kwestie, które w naszej ocenie byłyby warte uwagi Komisji, to z pewnością:

1. Doprecyzowanie definicji „rozpoczęcia inwestycji” – chociażby przez wyraźne wskazanie, że również najem / dzierżawa nieruchomości (gruntu) nie stanowi rozpoczęcia inwestycji.
2. Opracowanie kilku innych definicji, które mogłyby ułatwić proces interpretacji prawa i podejmowania konkretnych decyzji przed i w trakcie realizacji inwestycji obejmowanej pomocą publiczną. Na przykład:

• podmiotów niepowiązanych (powiązanych) w kontekście nabywania WNiP

Wydaje się, że pożądane byłoby określenie zakresu takich podmiotów – np. poprzez odwołanie do podmiotów powiązanych z zaleceń KE ws. definicji MŚP (2003/361/WE).

Obecnie wielu przedsiębiorców korzystających z pomocy ma wątpliwości, czy przez powiązania należy rozumieć te, o których mowa w Zaleceniach, ewentualnie w Załączniku I do GBER.

• utrzymania inwestycji  

W praktyce pojawiają się wątpliwości, jakie czynniki decydują o utrzymaniu lub nieutrzymaniu inwestycji. Szczególnie w sytuacjach niejednoznacznych, na przykład kiedy po upływie 5 lat od dnia wprowadzenia do ewidencji ŚT zostaje sprzedana kluczowa linia produkcyjna, ale działalność gospodarcza nadal jest prowadzona.

• zakończenia inwestycji

Mimo że wiele krajowych środków pomocowych wymaga „zakończenia inwestycji” do określonego terminu, jako warunek utrzymania pomocy, to do tej pory nie doczekaliśmy się jednolitej definicji tego pojęcia. Jakkolwiek wydaje się ono intuicyjnie nietrudne do sformułowania, to jednak może nastręczać trudności. Czy bowiem za moment zakończenia inwestycji należy uznawać przyjęcie do używania ostatniego aktywa nabytego lub wytworzonego w ramach inwestycji, czy poniesienie ostatniego kosztu (kwalifikowalnego?) inwestycji, czy może inny moment określany wewnętrznie przez beneficjenta?

Konsultacje w sprawie wytycznych dotyczących pomocy regionalnej to niewątpliwie bardzo dobry i jedyny kierunek, który może doprowadzić do skonstruowania klarownej i spójnej ekonomicznie regulacji w tym zakresie.

Czekamy na propozycje pojawiające się w konsultacjach, w których również weźmiemy udział.  Będziemy informować o najważniejszych działaniach Komisji i możliwych kierunkach zmian.