24 sie Już niedługo duże zmiany w funkcjonowaniu CRBR (cz. I)
31 października 2021 roku wejdą w życie duże zmiany do ustawy AML[1] dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Jest to następny etap nowelizacji wdrażającej tzw. V dyrektywę AML.
Jak już informowaliśmy w poprzednich wpisach, wejście w życie zmian w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu zostało podzielone na trzy etapy. Część z nich obowiązuje od 15 maja oraz 31 lipca 2021 roku. Na wejście w życie oczekuje już tylko ostatni etap, który w największym zakresie dotyczy zasad dokonywania wpisów w CRBR.
Co nowego czeka nas od 31 października? Zapraszamy na pierwszą część naszego podsumowania zmian w CRBR.
1. Rozszerzenie katalogu podmiotów obowiązanych do zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji.
Na skutek nowelizacji do kategorii podmiotów obowiązanych zostaną zaliczone:
- spółki partnerskie,
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
- spółki europejskie,
- spółdzielnie,
- spółdzielnie europejskie,
- stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego,
- fundacje.
Zgłoszenie powinno zostać dokonane w terminie 7 dni roboczych[1] od wpisu ich do Krajowego Rejestru Sądowego.
Do podmiotów obowiązanych włączone zostały również trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne
- mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- w imieniu lub na rzecz trustu nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium RP.
Powinny one zgłosić swoich beneficjentów do CRBR w ciągu 7 dni roboczych od dnia:
- utworzenia trustu, albo
- przeniesienia siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez powiernika trustu lub osobę zajmującą równoważne stanowisko, albo
- nawiązania stosunków gospodarczych lub nabycia nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w imieniu lub na rzecz trustu, przez powiernika trustu lub osobę zajmującą równoważne stanowisko.
W przypadku podmiotów, które powstały przed 31 października 2021 roku, zgłoszenia należy dokonać w terminie 3 miesięcy od daty wejścia w życie zmian, tj. do 31 stycznia 2022 roku.
O ile trusty nie są w Polsce instytucją tak popularną jak w krajach anglosaskich, o tyle nałożenie obowiązków na podmioty takie jak spółki partnerskie, stowarzyszenia rejestrowe czy fundacje będzie znaczącą zmianą.
2. Doprecyzowanie terminu aktualizacji zgłoszenia w CRBR.
Ustawodawca uznał także, że doprecyzowania wymaga przepis dotyczący terminu na aktualizację treści zgłoszeń. Aktualna treść może budzić wątpliwości w szczególności w przypadku tzw. deklaratoryjnych wpisów do KRS.
Obecne brzmienie art. 60 ustawy AML wskazuje, że zmianę przekazanych do CRBR informacji należy zgłaszać w terminie 7 dni roboczych od jej zaistnienia. W treści publikowanych przez Ministerstwo Finansów Q&A wskazano, jak należy interpretować ten przepis, tj. że w przypadku zmian zgłaszanych także do sądów rejestrowych, dla określenia daty zmiany i początku biegu 7-dniowego terminu istotne jest, czy wpis do KRS ma charakter konstytutywny (tj. zmiana dochodzi do skutku dopiero w dniu rejestracji, np. zmiana siedziby sp. z o.o.), czy też tylko deklaratoryjny (tj. zmiana jest skuteczna już z momentem podjęcia odpowiedniej uchwały / złożenia oświadczenia / etc., np. zmiana zarządu spółki z o.o.)
Od 31.10.2021 te zasady wynikać będą wprost z ustawy AML – dodany przepis art. 60 ust. 1a ustawy AML wyjaśnia, że:
- w przypadku trustów – należy aktualizować wpisy w CRBR w terminie 7 dni od dokonania zmian,
- w przypadku pozostałych podmiotów – aktualizacja konieczna w terminie 7 dni dokonania zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku zmian, dla których skuteczności nie jest wymagany wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, w terminie 7 dni od dnia ich dokonania.
Niewątpliwie, celem powyższej zmiany jest również mobilizacja podmiotów obowiązanych do terminowej aktualizacji zmian w CRBR.
3. Wprowadzenie obowiązku ujawniania każdego obywatelstwa beneficjenta rzeczywistego oraz członka organu i wspólnika uprawnionego do reprezentacji spółki.
W przypadku osób ujawnianych we wpisie w CRBR (w jakimkolwiek charakterze) posiadających kilka obywatelstw pojawi się obowiązek zgłaszania ich wszystkich.
Dotąd w treści zgłoszenia do CRBR można było wskazać tylko jedno obywatelstwo. Jeśli dana osoba posiadała kilka obywatelstw, w tym polskie, to zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów należało wskazać informację o obywatelstwie polskim. Natomiast w przypadku kilku obywatelstw, wśród których nie było obywatelstwa polskiego, należało wg uznania wskazać jedno z posiadanych obywatelstw.
Zmiana będzie dotyczyć nie tylko wpisów dokonywanych od 30.10.2021 r. Ustawodawca nałożył na podmioty zobowiązane także obowiązek aktualizacji zgłoszeń dokonanych wcześniej, jeżeli jakakolwiek z ujawnionych osób posiada także inne obywatelstwa, niż jedno wskazane w treści zgłoszenia.
Aktualizacja powinna zostać dokonana do dnia 30 kwietnia 2022 roku.
4. Identyfikacja osoby dokonującej zgłoszenia do rejestru.
Osoba uprawniona do reprezentacji podmiotu obowiązanego lub powiernik albo osoba zajmująca stanowisko równoważne w odniesieniu do trustu, która dokonuje danego zgłoszenia lub aktualizacji, będzie zobowiązana podawać w treści zgłoszenia informacje ją identyfikujące.
Ustawa zaliczyła do nich takie dane jak: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia (w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL), a także funkcję uprawniającą do dokonania zgłoszenia.
Zmiana będzie dotyczyć jedynie nowych wpisów (dokonywanych począwszy od 31 października) -żaden z przepisów nie nakłada w tym zakresie obowiązku zaktualizowania wcześniejszych zgłoszeń, co należy uznać za racjonalną decyzję.
Ustawodawca przygotował jeszcze kilka istotnych nowości w zakresie obowiązków oraz kar związanych z CRBR. Już teraz zapraszamy na kontynuację niniejszego wpisu, którą opublikujemy na naszym blogu w przyszłym tygodniu.
[1] Zgodnie z art. 60 ust. 2 Ustawy, do biegu terminu 7-dniowego na zgłoszenie, nie wlicza się sobót i dni ustawowo wolnych od pracy.
[1] Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 r. z późn. zm. (ustawa AML)
