06 sie Podatki i ZUS w prostej spółce akcyjnej

Większość zasad opodatkowania w prostej spółce akcyjnej jest zbieżnych z tymi, które obowiązują w innych spółkach kapitałowych. Ustawodawca wprowadził jednak kilka odstępstw i udogodnień, które znajdą zastosowanie w przypadku prostej spółki akcyjnej i jej akcjonariuszy. Więcej o nich w dzisiejszym artykule.

Dochody spółki – CIT

Prosta spółka akcyjna jest osobą prawną co oznacza, że podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Obowiązana jest więc m.in. do ustalania powstania przychodów i kosztów uzyskania przychodów czy poboru podatku.

Z pewnymi wyjątkami prosta spółka akcyjna opodatkowana jest w taki sam sposób, jak pozostałe spółki kapitałowe, tj. spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Do dochodów prostej spółki akcyjnej zastosowanie mają dwie stawki CIT, tj. 19% (stawka standardowa) albo 9% (obniżona stawka dla małych podmiotów).

Prosta spółka akcyjna może wchodzić w skład podatkowej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, po spełnieniu wymogów ustawowych.

W PSA istnieje także możliwość skorzystania z preferencji podatkowych takich jak ulga B+R, IP Box czy tzw. estoński CIT.

Dochody akcjonariuszy – PIT

Zasady opodatkowania dochodów (przychodów) akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej, którzy są osobami fizycznymi, są w większości takie same, jak w przypadku akcjonariuszy lub udziałowców (osób fizycznych) w pozostałych spółkach kapitałowych.

Zastosowanie ma więc m.in. podwójne opodatkowanie, polegające na opodatkowaniu dochodu prostej spółki akcyjnej (CIT) oraz zysku wypłacanego akcjonariuszom w formie dywidendy (PIT).

W PSA obowiązuje również zasada ryczałtowego opodatkowania dochodów kapitałowych czy dochodów ze zbycia papierów wartościowych (stawka 19%).

Warte odnotowania są zamierzenia ustawodawcy, aby pracownicy i współpracownicy, otrzymujący w ramach programu motywacyjnego akcje prostej spółki akcyjnej, korzystali – tak jak uczestnicy programów organizowanych dotąd przez spółki akcyjne – z preferencyjnego opodatkowania.

Chodzi mianowicie o odroczenie opodatkowania dochodów z programu dopiero do momentu zbycia akcji – samo wdrożenie programu i przyznanie akcji będzie dla uczestników neutralne podatkowo. Przepisy te zostaną prawdopodobnie wprowadzone na mocy tzw. Polskiego Ładu.

Ubezpieczenia społeczne akcjonariuszy

Akcjonariusza prostej spółki akcyjnej, który wnosi do spółki wkład w postaci pracy lub usług, uznaje się na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Jest to takie samo rozwiązanie, jak w przypadku wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek jawnych, partnerskich i komandytowych.

W konsekwencji, w okresie świadczenia pracy lub usług będących przedmiotem wkładu do spółki, tacy akcjonariusze podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W ich przypadku nie będzie możliwe skorzystanie z ulg składkowych, tj. ulgi na start, preferencyjnych składek oraz tzw. małego ZUS.

Powyższe zasady nie mają zastosowania do pozostałych wspólników prostej spółki akcyjnej.

Kilka wyjątków i ułatwień

Jednym z wyjątków pojawiających się wśród ogólnych zasad opodatkowania prostej spółki akcyjnej jest brak opodatkowania wkładu niepieniężnego w postaci świadczenia pracy lub usług w momencie jego wniesienia do spółki.

Dochodzi tu do przesunięcia powstania przychodu na moment sprzedaży akcji objętych za taki wkład niepieniężny. Jednocześnie, w przypadku odpłatnego zbycia tych akcji, koszt uzyskania przychodów ustalany będzie w wysokości wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu niepieniężnego.

Co więcej, wkłady niepieniężne w postaci prawa niezbywalnego lub świadczenia pracy bądź usług nie znajdą odzwierciedlania w bilansie prostej spółki akcyjnej.

Kolejny wyjątek dotyczący opodatkowania prostej spółki akcyjnej pojawia się na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych. Co do zasady, zawarcie umowy spółki generuje obowiązek zapłaty podatku w wysokości 0,5% wartości wkładów lub kapitału zakładowego – z tego obowiązku wyłączone zostały jednak proste spółki akcyjne.

Zasady opodatkowania dochodów zarówno prostej spółki akcyjnej, jak i jej akcjonariuszy, nie odbiegają znacznie od tych regulujących pozostałe spółki kapitałowe. Ustawodawca wprowadził zaledwie kilka wyjątków, które należy uznać za słuszne. Więcej rewolucyjnych rozwiązań niż ostatnia nowelizacja Kodeksu spółek handlowych zapewne przyniesie w tym zakresie wdrożenie Polskiego Ładu – o jego wpływie na funkcjonowanie prostej spółki akcyjnej i jej akcjonariuszy będziemy informować na bieżąco.

Więcej praktycznych informacji o prostej spółce akcyjnej (m.in. o jej utworzeniu i organach) w pozostałych artykułach z cyklu „Prosto o PSA”.