24 sie Polski Ład – rewolucja w podatkowych grupach KAPITAŁOWYCH
Planowane zmiany w tzw. Polskim Ładzie[1] objęły swoim zakresem bardzo szeroki krąg podmiotów, w tym podatkowe grupy kapitałowe. W obecnie konsultowanym projekcie ustawy znalazły się przepisy nowelizujące kwestie utworzenia i funkcjonowania tych grup. Jeśli zapowiadane zmiany wejdą w życie, szykuje się prawdziwa rewolucja w tym obszarze.
Czym jest podatkowa grupa kapitałowa?
Podatkowa grupa kapitałowa (dalej: PGK) to grupa co najmniej dwóch spółek prawa handlowego, które mają osobowość prawną i pozostają w związkach kapitałowych. PGK po spełnieniu szeregu warunków nabywa status podatnika CIT.
Dochodem podatkowej grupy kapitałowej jest nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat poniesionych z tego źródła przychodów. Niewątpliwą korzyścią wynikająca z funkcjonowania PGK jest więc możliwość rozliczenia straty danej spółki tworzącej PGK z dochodem innej spółki z PGK w rozliczeniu podatkowym za ten sam rok (tj. rok, w którym ta strata została poniesiona). Ewentualna strata spółki z danego źródła pomniejsza bowiem dochód grupy z tego źródła.
Obecnie w Polsce istnieje tylko 65 podatkowych grup kapitałowych[2]. Pozostaje pytanie – dlaczego, pomimo niewątpliwych korzyści wynikających z utworzenia PGK, tak niewiele tych podmiotów funkcjonuje w Polsce?
Aktualne warunki utworzenia i funkcjonowania PGK
Obecnie do założenia PGK wymagane jest, aby:
- przeciętny kapitał zakładowy, przypadający na każdą ze spółek był nie niższy niż 500 000 zł,
- jedna ze spółek (spółka dominująca) posiadała bezpośrednio 75% udziałów w kapitale zakładowym pozostałych spółek,
- spółki zależne nie posiadały udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących grupę,
- spółki tworzące grupę nie posiadały zaległości we wpłatach podatków stanowiących budżet państwa.
Po utworzeniu PGK spółki tworzące grupę muszą spełniać powyższe warunki przez cały okres funkcjonowania PGK , a także nie mogą korzystać z tzw. zwolnień strefowych (tj. od dochodu strefowego w ramach PSI/ SSE) oraz (w przypadku dokonania transakcji kontrolowanej z podmiotami powiązanymi niewchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej) nie mogą ustalać lub narzucać warunków różniących się od warunków, które ustaliłyby ze sobą podmioty niepowiązane.
Dodatkowo – co istotne – do utrzymania statusu podatnika przez podatkową grupę kapitałową konieczne jest, aby grupa osiągnęła za każdy rok podatkowy udział dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2% (jest to tzw. warunek rentowności). Warto podkreślić, że przepisy wprowadzone m.in. w ramach Tarczy Antykryzysowej 2.0. zniosły obowiązek spełnienia tego wymogu w stosunku do podatników, którzy w 2020 r. i 2021 r. ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.
Planowane zmiany w PGK w Polskim Ładzie
Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, nowe przepisy mają złagodzić warunki tworzenia
i funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych oraz zabezpieczyć te podmioty przed podatkowymi skutkami okresowego spadku zyskowności. Dodatkowo zmiany mają umożliwić tworzenie PGK przez mniejsze podmioty, a także uwzględnienie gospodarczych realiów funkcjonowania przedsiębiorstw
i urealnienie dotychczas funkcjonujących warunków decydujących o możliwości uzyskania statusu PGK.
Zmiany w zakresie warunków utworzenia PGK
Zmiany w przepisach dotyczących warunków utworzenia PGK zakładają:
- zmniejszenie wartości przeciętnego kapitału zakładowego spółek kapitałowych, które chcą utworzyć PGK z 500 tys. zł do 250 tys. zł,
- likwidację warunku nieposiadania przez spółki zależne udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących PGK,
- likwidację warunku rentowności,
- zmianę wymaganej formy umowy podatkowej grupy kapitałowej z formy aktu notarialnego na formę pisemną.
Zmiany w zakresie rozliczania strat PGK
Do tej pory PGK nie mogła rozliczać strat poniesionych przez spółkę ją tworzącą przed utworzeniem grupy. Zgodnie z projektowanymi zmianami – takie rozliczenie straty byłoby możliwe przy spełnieniu szeregu warunków:
- strata podlegałaby odliczeniu od dochodu tej spółki, gdyby ta spółka nie weszła w skład PGK,
- strata zostałaby poniesiona przez spółkę nie wcześniej, niż w piątym roku podatkowym poprzedzającym rok podatkowej grupy kapitałowej, za który dokonuje się tego obniżenia,
- strata nie zostałaby odliczona wcześniej od dochodu spółki,
- spółka osiągnęłaby w roku podatkowym, za który dokonuje się tego obniżenia, dochód z tego źródła przychodów, z którego została poniesiona strata.
Jednocześnie kwota obniżenia dochodu PGK nie mogłaby przekroczyć 50% wysokości straty oraz kwoty dochodu ze źródła przychodów osiągniętego przez spółkę zależną w roku podatkowym, za który dokonuje się tego obniżenia.
Ponadto, zgodnie z projektowanymi zmianami, w przypadku utraty statusu podatnika przez PGK spółka ją tworząca będzie mogła obniżyć dochód o wysokość straty poniesionej przed utworzeniem grupy, jeżeli:
- strata została poniesiona nie wcześniej niż w piątym roku podatkowym spółki poprzedzającym rok, za który dokonuje się tego obniżenia (przy czym okres ten obejmuje również lata podatkowe PGK tworzonej przez tą spółkę),
- o wysokość tej straty nie został obniżony dochód PGK.
Zmiany w zakresie funkcjonowania PGK
Planowane zmiany dotyczą również funkcjonowania PGK. Zgodnie z projektem, dopuszczone zostaną połączenia, przekształcenia i podziały w grupie, a także zmianie ulegną zasady rozszerzania PGK po zarejestrowaniu umowy oraz kwestie zgłaszania przedłużania okresu funkcjonowania PGK.
Ponadto zostanie doprecyzowana kwestia odpowiedzialności solidarnej spółek tworzących PGK. Zmiany doprecyzowują, że odpowiedzialność solidarną za zobowiązania PGK ponoszą te spółki, które tworzyły PGK w momencie upływu terminu obowiązywania umowy lub utraty przez tę grupę statusu podatnika,
Nowelizacja dotyczy również uszczegółowienia przepisów odnoszących się do PGK w zakresie cen transferowych. Zgodnie z treścią projektu – obowiązki dokumentacyjne związane z transakcjami kontrolowanymi lub innymi niż kontrolowane z podmiotami powiązanymi, a niewchodzącymi w skład tej grupy kapitałowej, spoczywają na spółkach tworzących grupę.
Co dalej?
Z uwagi na fakt, że obecnie projekt ustawy znajduje się na etapie konsultacji publicznych, ciężko stwierdzić, jaki będzie ostateczny kierunek zmian, czy wejdą one w życie, a jeśli tak – jaki będzie ich finalny kształt. Dlatego też na tym etapie niezwykle trudno jest wskazać, jaki skutek spowoduje wprowadzenie omówionych zmian do polskiego porządku prawnego.
Z pewnością zmiana przepisów w zakresie PGK jest konieczna – wskazuje na to przede wszystkim stosunkowo niskie zainteresowanie taką formą organizacji polskich podmiotów gospodarczych. Pozostaje więc czekać na ostateczny kształt przepisów i moment ich wejścia w życie. Dopiero praktyka pokaże, czy nowe regulacje spełnią zakładaną rolę.
Informujemy również, że bierzemy udział w konsultacjach projektu ustawy. Jeżeli są Państwo zainteresowani szczegółami dotyczącymi wyżej omawianych zagadnień – zapraszamy do kontaktu.
[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12349409/katalog/12805432#12805432
[2] stan na dzień 1 czerwca 2021 r. zgodnie z podanymi do publicznej wiadomości przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych indywidualnymi danymi podatników.