23 lis Nadchodzi kolejna rewolucja w zasadach sporządzania dokumentów finansowych? Cz. 1 – o formatach sprawozdań i konsolidacji
W ekspresowym tempie proces legislacyjny przeszła nowelizacja ustawy o rachunkowości, odnosząca się m.in. do zasad sporządzania sprawozdań finansowych i z działalności. Przyjęta 14.10.2021 r. przez Sejm ustawa zmieniająca zyskała bez poprawek aprobatę Senatu i w dniu 16.11.2021 r. została podpisana przez Prezydenta.
Zmiany będą dotyczyć sprawozdań sporządzanych za rok 2021[1] – formatów elektronicznych sprawozdań, zasad ich podpisywania oraz konsolidacji.
Zapraszamy do lektury pierwszej części naszego podsumowania.
Sprawozdanie finansowe i z działalności – ujednolicenie formatów
Do tej pory poza obowiązkiem sporządzania sprawozdań finansowych w formacie XML w określonych przypadkach, regulacja ustawowa pozostawiała pewien zakres swobody przy wyborze formatu plików ze sprawozdaniami. Zmiany stały się jednak konieczne w odniesieniu co najmniej do emitentów, w związku z przyjętą na szczeblu UE regulacją rozporządzenia 2019/815[2], której stosowanie Polska zobowiązała się wdrożyć do lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1.01.2021 r. lub po tym dniu.
Ustawodawca postanowił ujednolicić ramy prawne dla formatów sprawozdań finansowych i z działalności w poszczególnych grupach podmiotów sporządzających ww. sprawozdania.
Emitenci
W przypadku emitentów, dotychczas sporządzanie sprawozdania finansowego i z działalności mogło odbywać się w dowolnym formacie elektronicznym.
Dla ujednolicenia i zapewnienia zgodności z rozporządzeniem 2019/815, również do ustawy o rachunkowości wprowadzony zostanie obowiązek zastosowania do sprawozdań finansowych i z działalności emitentów formatu XHTML. Dotyczy to zarówno sprawozdań jednostkowych, jak i skonsolidowanych.
Ponadto, skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów muszą być znakowane przy użyciu standardu Inline XBRL.
Co ważne nowe zasady nie dotyczą śródrocznej sprawozdawczości emitentów.
Inne niż emitenci podmioty stosujące Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR)
Na skutek nowelizacji, tego typu podmioty będą miały obowiązek zastosowania do sprawozdań finansowych i z działalności formatu XHTML lub innego formatu przeszukiwalnego (czym jest format przeszukiwalny piszemy w kolejnym akapicie). Również w tym przypadku, reguła będzie mieć zastosowanie także do sprawozdań skonsolidowanych.
Dodatkowo, w odniesieniu do skonsolidowanych sprawozdań finansowych, takie podmioty mogą (fakultatywnie) korzystać z takiego znakowania, jak emitenci, czyli standardu Inline XBRL.
Pozostałe podmioty
Przepisy dotyczące sporządzania sprawozdań rocznych przez pozostałe podmioty, które nie stosują MSR, pozostają niezmienione. To znaczy, że w dalszym ciągu będą one zobligowane do stosowania struktury logicznej i formatu ustalonego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych (aktualnie – formatu XML).
Sprawozdania z działalności tych podmiotów również w dalszym ciągu mogą być sporządzone w dowolnym formacie elektronicznym, pozwalającym na opatrzenie odpowiednim podpisem elektronicznym.
Czym jest format przeszukiwalny?
Format przeszukiwalny to nowość dodana do ustawy przez omawianą nowelizację. Oznacza, że zapisane dane można swobodnie przeszukiwać pod względem treści i kopiować ją.
Za plik przeszukiwalny należy więc uznać pliki tekstowe (w tym PDF w wersji tekstowej), ale już nie obrazy. Wprowadzona zmiana ma umożliwić większy dostęp do danych zawartych w sprawozdaniach niezależnie od ich konkretnej formy.
Więcej możliwości niekonsolidowania sprawozdań – ułatwienie dla ASI
W kwestii konsolidacji sprawozdań finansowych, – poszerzono dopuszczalność wyłączenia z takiej konsolidacji jednostek zależnych, których udziały nabyto jedynie w celu ich późniejszej odsprzedaży przez alternatywne spółki inwestycyjne (ASI).
Do tej pory obowiązywało ograniczenie, zgodnie z którym można było dokonać takiego wyłączenia tylko, gdy odsprzedaż udziałów miała nastąpić w ciągu roku od dnia ich nabycia. Według wchodzącej wkrótce w życie zmiany, roczny termin nie będzie miał zastosowania do ASI.
Oznacza to, że ASI może zrezygnować z konsolidacji wyniku nabytych w celu dalszej odsprzedaży spółek bez względu na czas, jaki upłynął od nabycia udziałów. Zmiana dostosowuje przepisy do specyfiki działania ASI oraz potrzeb rynku.
Dobry kierunek powyższych zmian
Choć z jednej strony można powiedzieć, że dodatkowe wymogi dotyczące formatów sprawozdań są wyrazem tendencji do bardzo ścisłego regulowania zbyt wielu obszarów, to jednak w tym wypadku wydaje się to pożądane. Dotychczasowa dowolność powodowała, że dokumenty, które aktualnie można przeglądać w RDF, są często skanami w formie obrazu o niezbyt dobrej jakości. Z pewnością możliwość przeszukiwania treści sprawozdań jest ogromnym ułatwieniem w pracy z takimi dokumentami, zarówno dla organów, kontrahentów, jak i samych podmiotów zainteresowanych.
Należy więc postulować, by wymóg stosowania formatu przeszukiwalnego został rozszerzony na sprawozdania z działalności podmiotów, które swoje sprawozdanie finansowe sporządzają zgodnie z ustawą o rachunkowości w formacie XML.
Również rozszerzenie możliwości odstąpienia od konsolidacji jest słuszną zmianą. Dla ASI i ich odbiorców nie ma znaczenia skonsolidowane sprawozdanie uwzględniające udziały jednostek, które przecież zostaną i tak zbyte przez ASI. Dotychczasowy wymóg stanowił w związku z tym zbędne obciążenie dla ASI.
Istotne zmiany w zasadach podpisywania sprawozdań przedstawimy w 2. części wpisu. Zachęcamy do śledzenia naszego bloga.
[1] Większość postanowień tej nowelizacji – w tym wszystkie zmiany opisane w tej części naszego wpisu – wejdą w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia. Ogłoszenie powinno nastąpić najpóźniej 24.11.2021 r. (w momencie publikacji wpisu, ustawa nie była jeszcze ogłoszona).
[2] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r. uzupełniające dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania
