12 sty ESTOŃSKI CIT 2.0. – czyli jak Polski Ład uatrakcyjnił ryczałt od dochodów spółek
Z początkiem roku, w ramach pakietu zmian podatkowych zwanych Polskim Ładem, w życie weszły przepisy zmieniające funkcjonowanie ryczałtu od dochodów spółek (tzw. estońskiego CIT).
Zmiany wprowadzone przez polskiego ustawodawcę są istotne i co najważniejsze – korzystne. Opisujemy je w artykule.
Istota podatku estońskiego
Dla przypomnienia: estoński CIT jest formą podatku dochodowego od osób prawnych. Od standardowego opodatkowania podatkiem dochodowym różni się momentem powstania obowiązku podatkowego. W standardowym modelu podatnicy są obowiązani do odprowadzenia miesięcznych zaliczek na CIT oraz do złożenia rozliczenia na koniec roku. Z kolei reguły dotyczące estońskiego CIT przewidują, że podatnik nie dokonuje jakichkolwiek płatności CIT tak długo, aż zysk pozostaje w przedsiębiorstwie i przeznaczany jest na inwestycje. Dopiero więc w momencie wypłaty zgromadzonego zysku (np. w formie dywidendy) powstaje zobowiązanie podatkowe do zapłaty CIT.
W założeniu stosowanie estońskiego CIT powinno pozwolić również na zminimalizowanie rozliczeń z urzędem skarbowym i uproszczenie księgowości prowadzonej w przedsiębiorstwie. Przykładowo poprzez wspomniane wyżej wyeliminowanie miesięcznych zaliczek, ale także brak obowiązku prowadzenia odrębnej rachunkowości podatkowej i związanej z tym odrębnym ustalaniem trwałych i przejściowych różnić pomiędzy wynikiem bilansowym a podatkowym (w tym odwiecznego problemu związanego z wyodrębnianiem kosztów niepodatkowych).
Estoński CIT został wprowadzony od początku 2021 r. jednak dotychczas nie cieszył się dużym zainteresowaniem. Wynika to z faktu, że pomimo niewątpliwych zalet tego sposobu opodatkowania, w pierwotnej wersji system ten obarczony był licznymi warunkami i obostrzeniami. Z jednej strony mocno zawężało katalog podmiotów mogących skorzystać z tego systemu, a z drugiej odstraszało tych, którzy do tego i tak wąskiego kręgu podmiotów się zaliczali.
Polski Ład na ratunek
Zmiany wynikające z Polskiego Ładu dość istotnie liberalizują korzystanie z estońskiego CIT, co ma spowodować rozpowszechnienie tego sposobu opodatkowania.
Przede wszystkim poszerzony został krąg podmiotów uprawnionych do skorzystania z estońskiego CIT. Po zmianach z estońskiego CIT będą mogły skorzystać nie tylko, jak dotychczas, spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne), ale także spółki komandytowe / komandytowo-akcyjne oraz stosunkowo nowe w polskim systemie prawnym – proste spółki akcyjne.
Usunięty został także limit przychodów wyłączający możliwość opodatkowania na zasadach estońskiego CIT. Dotychczas, jeżeli dana spółka osiągnęła w poprzednim roku podatkowym łączne przychody z działalności przekraczające 100 mln zł (z uwzględnieniem kwoty należnego podatku VAT), to była ona wyłączona z reżimu estońskiego CIT. W konsekwencji po tej zmianie, od początku obecnego roku z estońskiego CIT mogą korzystać nawet największe podmioty, osiągające przychody przekraczające 100 mln zł.
Dodatkowo zniesiony został obowiązek ponoszenia określonych nakładów na cele inwestycyjne, który był jednym z istotniejszych warunków ograniczających możliwość stosowania estońskiego CIT (poprzedni stan prawny wymagał od podmiotów chcących stosować estoński CIT stałego ponoszenia wydatków np. na nabycie nowych środków trwałych, wytworzenie środków trwałych lub podnoszenia wydatków na wynagrodzenia pracowników).
Dlatego też od początku obecnego roku to same spółki będą decydować o tym, na jakie inwestycje przeznaczają zgromadzone środki niepodlegające opodatkowaniu, w jakiej kwocie i w jakim terminie.
Co istotne, stawki ryczałtu od dochodu spółek również zostały obniżone względem tych obowiązujących w poprzednim stanie prawnym – dla małych podatników i dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej na tych zasadach stawka podatku wynosi 10% (dotychczas wynosiła 15%), a dla pozostałych podatników 20% (dotychczas 25%).
Podatek od wypłaty dywidendy
Poza obniżeniem stawek ryczałtu dla spółki zmianie uległy również przepisy dotyczące możliwości pomniejszenia przez wspólnika podatku płaconego od otrzymywanej wypłaty zysku z tej spółki. Podatek z tytułu wypłaty dywidendy ze spółki opodatkowanej estońskim CIT jest płacony na preferencyjnych zasadach – zgodnie z nowymi przepisami zryczałtowany PIT pomniejszyć będzie można (proporcjonalnie do udziału w zysku) o 90% należnego ryczałtu od dochodów spółki w przypadku, gdy jest małym podatnikiem (lub rozpoczynającym działalność) oraz 70% – w przypadku pozostałych podatników.
Zmiany w zakresie obniżenia stawek oraz mechanizmu pomniejszenia podatku płaconego przez wspólnika powodują, że łączne, efektywne opodatkowanie wypłaconej dywidendy na poziomie wspólnika (uwzględniające zarówno obciążenie podatkowe po stronie spółki, jak i wspólnika) jest niższe (w niektórych przypadkach znacząco niższe) niż przy zasadach klasycznych.
Wpływ zmian na popularność estońskiego CIT
Wskazane powyżej zmiany dotyczące estońskiego CIT niewątpliwie należy ocenić pozytywnie. Zrezygnowano z wielu warunków, które bardzo mocno zniechęcały do korzystania z tego systemu. Obecnie polski ryczałt od dochodów spółek w większej mierze przypomina swój estoński pierwowzór (system opodatkowania obowiązujący powszechnie w Estonii).
Niemniej jednak, mimo wielu zmian ułatwiających podatnikom skorzystanie z estońskiego CIT polski ustawodawca zdecydował o pozostawieniu kilku warunków, które nadal mogą być barierą dla wielu podatników:
- nadal z estońskiego CIT mogą korzystać wyłącznie podmioty o tzw. „płaskiej strukturze” – tj. wspólnikami spółek chcących skorzystać z estońskiego CIT mogą być wyłącznie osoby fizyczne, a same spółki nie mogą posiadać udziałów / akcji w innych podmiotach,
- nadal obowiązuje warunek minimalnego zatrudnienia na poziomie 3 pracowników (lub zatrudnienie na umowach cywilnoprawnych przy określonym poziomie wynagrodzenia),
- przychody pasywne (m.in. z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, praw autorskich, ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych spółek korzystających z estońskiego CIT) nie mogą przekraczać 50% ogólnych przychodów spółki.
Tym samym estoński CIT nadal nie będzie systemem powszechnym. Niemniej jednak w łącznym rozrachunku należy się spodziewać zwiększenia zainteresowania tym systemem opodatkowania.
Mając na uwadze negatywny wpływ innych zmian Polskiego Ładu na sytuację finansową podatników, estoński CIT w takich warunkach może okazać się ciekawą alternatywą dla przedsiębiorców szukających odpowiednich rozwiązań dla swojego biznesu.
