16 gru Dyrektywa towarowa wprowadzi zmiany nie tylko w rękojmi konsumenckiej

Po wielu miesiącach prac, 1 stycznia 2023 r. wchodzi w życie ustawa implementująca tzw. Dyrektywę towarową, która sporo zmieni w obrocie konsumenckim. Głównym celem nowych regulacji jest zapewnienie jednolitego poziomu ochrony konsumentów w Unii Europejskiej, niezależnie od kanału sprzedaży towarów. Na jakie nowości powinni być gotowi przedsiębiorcy?

Nowe zasady rękojmi konsumenckiej

Największe zmiany wprowadzane przez Dyrektywę towarową dotyczą odpowiedzialności przedsiębiorcy za wady sprzedawanego towaru, czyli tzw. rękojmi. Jej nowe zasady zostaną opisane w ustawie o prawach konsumenta. Co dokładnie się zmieni?

Od 2023 roku konsument będzie mógł skorzystać z rękojmi w przypadku „niezgodności towaru z umową”, a nie jak dotychczas, w przypadku wystąpienia wady fizycznej lub prawnej towaru. Przesłanki zgodności towaru z umową zostały szczegółowo wskazane w przepisach.

Warto podkreślić, że nowe zasady rękojmi konsumenckiej nie będą dotyczyły umów zawartych przed wejściem w życie nowych przepisów, tj. przed 1 stycznia 2023 r.

Towar zgodny z umową według Dyrektywy towarowej

Kupowany towar będzie uznany za zgodny z umową w szczególności, gdy:

a) zgadzają się jego: opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność (tj. zdolność do pełnienia swoich funkcji z uwzględnieniem przeznaczenia), a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność (tj. współdziałanie ze sprzętem komputerowym lub oprogramowaniem, z których korzysta konsument), interoperacyjność (tj. zdolność do współdziałania ze sprzętem komputerowym lub oprogramowaniem innym niż te używane zazwyczaj przez konsumenta)  i dostępność aktualizacji;

b) jest przydatny do szczególnego celu, w jakim zakupił go konsument i o którym powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy (a przedsiębiorca go zaakceptował);

c) nadaje się do celów, dla których zazwyczaj korzysta się z tego rodzaju towaru, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk;

d) jego ilość i cechy (w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do produktów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność) są typowe dla tego rodzaju towaru, a konsument może ich oczekiwać, biorąc pod uwagę między innymi publiczne zapewnienia przedsiębiorcy (dot. to także jego poprzedników prawnych lub osób działających w ich imieniu). Chodzi o zapewnienia zawarte na przykład w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:

• nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu,

• przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem odpowiednich warunków i formy,

• publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy;

e) jest dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których konsument może rozsądnie oczekiwać;

f) jest takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił przed zawarciem umowy z konsumentem lub odpowiada ich opisowi.

Co istotne, przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową w zakresie, o którym mowa w punktach c) – f) powyżej, jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy – został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował jej brak (np. za pośrednictwem check boxa).

Rękojmia konsumencka też dla wybranych przedsiębiorców

Podobnie jak dotychczas z uprawnień przewidzianych dla konsumentów będą mogli skorzystać również tzw. „przedsiębiorcy chronieni”. Są to osoby fizyczne, które zawierają umowy bezpośrednio związane z ich działalnością gospodarczą, o ile nie posiadają one dla nich charakteru zawodowego (np. fryzjer kupujący ekspres do kawy lub prawnik kupujący drukarkę).

Domniemanie korzystne dla konsumenta

Dyrektywa towarowa wydłuża okres korzystnego dla konsumenta domniemania.W przypadku, gdy brak zgodności towaru z umową ujawni się przed upływem 2 lat od chwili dostarczenia, przyjmuje się, że niezgodność z umową miała miejsce już w momencie dostarczenia towaru. Dotychczas takie domniemanie miało miejsce, jeżeli wada została stwierdzona przed upływem 1 roku od wydania rzeczy.

Bez zmian pozostaje okres odpowiedzialności sprzedawcy za towar niezgodny z umową i wciąż wynosi 2 lata od dnia dostarczenia towaru.

W pierwszej kolejności naprawa lub wymiana towaru

Na gruncie nowych przepisów, w przypadku niezgodności towaru z umową, konsument w pierwszej kolejności będzie miał możliwość żądania naprawy lub wymiany towaru. Oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy będzie mógł złożyć dopiero gdy:

• przedsiębiorca odmówi naprawy lub wymiany;
• przedsiębiorca nie doprowadził towaru do zgodności z umową zgodnie z procedurą przewidzianą w przepisach (np. nie dokonał naprawy w rozsądnym czasie);
• pomimo naprawy lub wymiany wciąż występuje brak zgodności towaru z umową;
• brak zgodności z umową jest na tyle istotny, że uzasadnione jest pominięcie naprawy lub wymiany;
• z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że naprawa lub wymiana nie nastąpi w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

Minimalny poziom ochrony gwarancyjnej

Przepisy dotyczące gwarancji nie ulegają istotnej zmianie, jednak w przepisach implementując Dyrektywę towarową wskazano, że gwarancja trwałości nie może przewidywać mniej korzystnych warunków naprawy lub wymiany niż te określone dla rękojmi konsumenckiej.

Przedsiębiorstwo gotowe na zmiany

Szeroki pakiet zmian wprowadzanych przez Dyrektywę towarową to dla przedsiębiorców konieczność dostosowania swoich działań oraz części dokumentacji na przełomie 2022 i 2023 roku. Wymagane będą między innymi zmiany regulaminów, wzorców umów oraz szkolenie personelu, aby już od stycznia zapewnić prawidłową obsługę konsumentów, ich reklamacji oraz uniknąć potencjalnych sporów.