16 gru Projekt ustawy o fundacji rodzinnej – co o nim wiemy?

aktualizacja 16.12.2022:

14 grudnia 2022 r. ustawa została uchwalona przez Sejm. Kolejnym etapem w procesie legislacyjnym jest jej rozpatrzenie przez Senat.

Kluczowe zmiany, które znalazły się w tekście ustawy po rozpatrzeniu przez Sejm to:

• wprowadzenie stawki podatku dochodowego CIT na poziomie 25% podstawy opodatkowania w zakresie w jakim fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza dozwolony zakres przy jednoczesnym braku możliwości stosowania zwolnień i odliczeń z art. 17-18f ustawy o CIT – przepis ten ma charakter sankcyjny,
• uwzględnienie możliwości pomniejszenia przychodu na etapie rozwiązania fundacji rodzinnej o tzw. wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów,
• wskazanie wprost, że przepisy o podatku od przychodów z budynków mają także odpowiednie zastosowanie do fundacji rodzinnych.

Co istotne, kluczowe i korzystne zmiany dla firm rodzinnych pozostały w ustawie w praktycznie niezmienionej wersji.

artykuł z 10.11.2022r.:

Fundacja rodzinna ma być flagowym instrumentem planowania sukcesji, szczególnie w przedsiębiorstwach rodzinnych. W ten sposób projektodawca chce chronić przedsiębiorstwa przed podziałem, sporami wśród następców, a także przed sprzedażą w obce ręce.

Zasady działalności fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna będzie funkcjonować jako osoba prawna, utworzona w celu gromadzenia majątku, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz.

Prowadzenie przez fundację działalności gospodarczej będzie możliwe w ograniczonym, choć dość szerokim zakresie. Ustawa dopuszcza zbywanie mienia, najem, dzierżawę, przystępowanie i uczestnictwo w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, a także udzielanie pożyczek beneficjentom oraz spółkom kapitałowym i osobowym, których fundacja jest wspólnikiem. Możliwe będzie również prowadzenie przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego oraz obrót zagranicznymi środkami płatniczymi.

Do powstania fundacji konieczne będzie złożenie oświadczenia o jej ustanowieniu w akcie założycielskim lub w testamencie (wymaganą formą w obydwu przypadkach będzie akt notarialny).

Dodatkowo fundator ustali statut, w którym określi m.in.: 

• szczegółowy cel fundacji rodzinnej,
• sposób określenia beneficjenta i zakres przysługujących mu uprawnień,
• zasady prowadzenia listy beneficjentów,
• fundusz założycielski (min. 100 000 zł),
• zasady powoływania, odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członów organów.  

Beneficjentem fundacji rodzinnej może być osoba fizyczna, w tym fundator oraz organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.

Podobnie jak spółka kapitałowa, fundacja rodzinna będzie działać poprzez 3 organy. Prezentujemy je na poniższej grafice:

Ramy funkcjonowania fundacji rodzinnej

• Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu (oba w formach aktu notarialnego) powstanie fundacja rodzinna „w organizacji”.
• Fundusz założycielski zostanie wniesiony przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim albo w terminie 2 lat od wpisania do rejestru, jeśli fundację ustanowiono w testamencie.
• Fundator sporządzi spis majątku wnoszonego do fundacji, który będzie corocznie aktualizowany przez zarząd.
• Prawa i obowiązki fundatora będą niezbywalne, ale fundator może w statucie zrezygnować z wykonywania swoich uprawnień oraz upoważnić do tego inną osobę.
• Fundacja nie może zwracać fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego ani w całości, ani w części, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej (rozwiązanie i likwidacja).
• Prawa i obowiązki beneficjenta będą niezbywalne, a zrzeczenie się uprawnień wymaga zachowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.
• Członek zarządu nie może po wygaśnięciu mandatu ujawniać tajemnicy fundacji, które nie są powszechnie znane lub łatwo dostępne, w tym dotyczących kierunku inwestowania czy beneficjentów..
• Fundacja odpowie solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem, w tym za obowiązek alimentacyjny i zobowiązania podatkowe, do wartości mienia wniesionego przez fundatora.
• Niezależnie od audytu podczas badania sprawozdania finansowego, co najmniej raz na cztery lata należy przeprowadzić także audyt m.in. w zakresie zarządzania i zgodności z celem fundacji.

Ustawa niesie za sobą duże zmiany w prawie spadkowym, które dotkną wszystkich uprawnionych do zachowku. Fundacja może odpowiadać za pokrycie zachowku, może jednak żądać odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty, a nawet wyjątkowo obniżenia zachowku.

Fundacja rodzinna – podatki

CIT

• Fundacja jest podatnikiem CIT, jednak zwolnionym podmiotowo (nie będzie opodatkowywać m.in. otrzymanych dywidend).
• Zwolnienie nie ma zastosowania, jeśli fundacja prowadzi inną działalność gospodarczą niż zezwala na to ustawa.
• Zwolnienie nie obejmuje zapłaty przez fundację podatku zryczałtowanego w wysokości 15% w momencie wypłaty świadczenia beneficjentom, podstawą opodatkowania będzie przychód w wysokości przekazanego świadczenia.

PIT

• Świadczenie otrzymane od fundacji oraz przychody z tytułu mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn, lecz stanowią przychód z innych źródeł na gruncie PIT.
• Z PIT zwolniony jednak będzie beneficjent świadczenia, który jest fundatorem albo należy do tzw. grupy „0” na gruncie podatku od spadków i darowizn (małżonek, dzieci i dalsi zstępni, rodzice i dalsi wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha). Zwolnienie będzie stosować się do części przychodów odpowiadającej proporcji ustalonej w odniesieniu do wartości mienia wniesionego do fundacji rodzinnej.
• W przypadku innych beneficjentów, świadczenie zostanie opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w stawce 15 % (fundacja będzie płatnikiem 15 % PIT i niezależnie podatnikiem 15 % CIT).

Uwagę zwraca również podleganie pod CIT spółek jawnych, których wspólnikiem jest fundacja rodzinna, niezależnie od dotychczasowych przepisów.

Fundacja rodzinna a prawo karne

Ustawa wprowadzi nowe przestępstwo – za nieprzekazanie organowi KAS m.in. informacji znajdujących się na liście beneficjentów, spisu majtku oraz informacji o świadczeniach grozić będzie grzywna od 240 stawek dziennych. Sankcjonowane będzie również podanie nieprawdziwych informacji w tym zakresie (od 360 stawek dziennych).

Kiedy projekt ustawy o fundacji rodzinnej wejdzie w życie?

Fundacja rodzinna jest kompleksowym rozwiązaniem, które zapewni stabilność prowadzenia biznesu. Liczymy na to, że zyska sympatyków wśród przedsiębiorców i ich rodzin.

aktualizacja 23.05.2023 r.:

Ustawa weszła w życie 22 maja 2023 r.

Zastanawiają się Państwo nad rozpoczęciem działalności w takiej formie prawnej? Jeśli tak, to zachęcamy do zapoznania się z ofertą naszego wsparcia w obszarze fundacji rodzinnej.