Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

W kolejnym artykule z cyklu Nowy KP w pytaniach i odpowiedziach przedstawiamy najważniejsze informacje o nowym rodzaju dni wolnych, który będzie przysługiwał pracownikom już od 26.04.2023 – a mianowicie od zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej.

1. W jakich sytuacjach pracownikowi będzie przysługiwało zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej?

Pracownik będzie uprawniony do skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli natychmiastowa obecność pracownika jest niezbędna.

2. Czym jest siła wyższa?

Kodeks pracy nie definiuje tego pojęcia. Uwzględniając jednak dotychczasowe orzecznictwo, za siłę wyższą można uznać zdarzenie, które jest w szczególności:

  • zewnętrzne,
  • niemożliwe do przewidzenia
  • i któremu nie można było zapobiec.

Nowe zwolnienie od pracy będzie więc przysługiwać w nagłych, nieprzewidzianych sytuacjach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

3. W jakim wymiarze będzie przysługiwało zwolnienie od pracy?

Pracownik będzie uprawniony do zwolnienia w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. To pracownik, składając pierwszy wniosek o zwolnienie ze względu na siłę wyższą zdecyduje, czy chce korzystać ze zwolnienia w wymiarze dniowym czy godzinowym

4. Czy zwolnienie będzie bezpłatne?

Nie. W czasie nieobecności spowodowanej zwolnieniem pracownik będzie uprawniony do wynagrodzenia w wysokości połowy przysługującego mu wynagrodzenia.

5. Jak wygląda procedura uzyskania zwolnienia z powodu siły wyższej?

Pracownik  musi zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem – najpóźniej w dniu, w którym chce skorzystać ze zwolnienia. Nie została przewidziana żadna szczególna forma takiego wniosku (pracownik może zgłosić swoją nieobecność nawet telefonicznie, co wydaje się uzasadnione, jeśli mówimy o faktycznych przypadkach siły wyższej).

6. Czy pracodawca może odmówić udzielenia zwolnienia?

Przepisy nie przewidują odmowy. Generalnie więc nie ma możliwości odrzucenia wniosku, zakwestionowania potrzeby pracownika.  W ewidentnych sytuacjach (np. złożenie wniosku o zwolnienie ze względu na siłę wyższą miesiąc przed planowanym zabiegiem dziecka) w naszej ocenie można jednak zwrócić uwagę pracownikowi na niespełnienie formalnych przesłanek do skorzystania z tego rodzaju nieobecności (mówimy jednak o ewidentnych sytuacjach/ próbach nadużycia).  

Autor: Natalia Mosur

SENIOR MANAGER | ADWOKAT natalia.mosur@olesinski.com Więcej

Autor: Zuzanna Staniec

JUNIOR ASSOCIATE | OW LEGAL