23 cze Utrudnienia w sprawach własności intelektualnej
Już od 1 lipca 2023 r. przedsiębiorcy dochodzący swoich praw na drodze sądowej mogą mieć – w niektórych kwestiach – utrudnione zadanie. Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego[1] wprowadza przede wszystkim zmiany w postępowaniach w sprawach własności intelektualnej. Czego możemy się spodziewać?
6 miesięcy na złożenie wniosku
Jedną z kluczowych zmian będzie wprowadzenie 6-miesięcznego terminu na złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.
W sprawach własności intelektualnej sąd będzie mógł oddalić wniosek o udzielenia zabezpieczenia, który został złożony po tym terminie. Podobna praktyka już wcześniej pojawiała się w niektórych sądach, jednak nie była regułą. Wymagała również indywidualnej oceny sprawy, a same orzeczenia były niejednokrotnie zmieniane po apelacji (na korzyść uprawnionych).
6-miesięczny termin na złożenie takiego wniosku liczy się od dnia, w którym uczestnik lub strona postępowania dowiedzieli się o naruszeniu przysługującego im prawa wyłącznego.
Konsekwencje niedotrzymania terminu
Można się spodziewać, że po zmianach każdy wniosek skierowany po upływie wskazanego terminu zostanie oddalony. 6 miesięcy to nie tylko stosunkowo krótki okres, ale również kolejna okoliczność, której dowiedzenie może być dla uprawnionego problematyczne. Wskazanie, kiedy dokładnie organizacja dowiedziała się o naruszeniu, będzie obciążające dla firm z rozbudowanym łańcuchem decyzyjnym.
Niedotrzymania terminu może mieć jeszcze jeden negatywny skutek. Jest nim utrata możliwości uzyskania tymczasowego rozstrzygnięcia na czas trwania postępowania. Warto zwrócić na to uwagę, bo w sprawach dotyczących własności intelektualnej takie rozwiązanie było dotychczas kluczowym sposobem ścigania naruszeń. W dodatku znacznie ważniejszym niż ostateczny wyrok, na który często czeka się latami.
Pomysł na wyrównanie szans w sporach o własność intelektualną
Kolejna ważna zmiana to wprowadzenie obowiązku wysłuchania obowiązanego. Wydawanie rozstrzygnięć tymczasowych odbywało się dotychczas najczęściej bez udziału drugiej strony. To sprawiało, że strona ścigająca naruszenia uzyskiwała silniejszą pozycję w pierwszej fazie postępowania.
W pewnych okolicznościach ten obowiązek może zostać przez sąd pominięty. Przepisy wyłączają obowiązek wysłuchania obowiązanego, gdy konieczne jest natychmiastowe rozstrzygnięcie wniosku. Praktyka sądów dopiero pokaże, czy będą one korzystały z takiej możliwości, czy jednak nie.
Wyrównanie szans obu stron procesu wydaje się korzystne – jednak nie dla wszystkich. Po dokładniejszej analizie okazuje się, że dla uprawnionych ścigających naruszenia będzie to utrudnienie. Po zmianach należy spodziewać się wzrostu kosztów ścigania naruszeń oraz zwiększonego ryzyka niepowodzenia.
Co jeszcze będzie sprawdzał sąd?
Nowelizacja określa, że w sprawach własności intelektualnej, w tym o ochronę:
- praw autorskich i pokrewnych,
- praw własności przemysłowej (znaki towarowe, patenty itp.),
- innych praw na dobrach niematerialnych,
sąd będzie sprawdzał prawdopodobieństwo unieważnienia prawa wyłącznego w innym toczącym się postępowaniu.
Ta kwestia będzie miała szczególne znaczenie w przypadku postępowań z zakresu ochrony praw własności przemysłowej (prawa autorskie nie podlegają unieważnieniu). W sprawach z tego obszaru jako pierwszy warunek dla rozstrzygnięcia wskazuje się istnienie prawa podlegającego ochronie. Zakwestionowanie jego ważności skutkuje upadkiem podstaw do ścigania naruszeń.
Nowa strategia dla strony broniącej
Jeszcze bardziej popularne będą więc działania obronne polegające na kwestionowaniu ważności praw będących podstawą do rozpoczęcia działań prawnych. Zmiana – ponownie – utrudni skuteczne ściganie naruszeń. Sąd w jednym postępowaniu będzie oceniał prawdopodobny rezultat innego postępowania (niejednokrotnie prowadzonego przez zagraniczny urząd lub inny organ).
W efekcie może dojść do wydłużenia postępowań oraz dużego ryzyka zmiany orzeczeń w wyniku apelacji. Mogą też zdarzyć się sytuacje, w których sąd oceni prawdopodobny rezultat innego postępowania w sposób inny niż ten, w który takie postępowanie faktycznie się zakończy. To z kolei prawdopodobnie otworzy furtkę do kwestionowania po latach orzeczeń wydanych na gruncie nowych przepisów.
Szersza podstawa dla zażaleń
Nowelizacja poszerza również przypadki, które stanowią podstawę dla zażalenia na postanowienie sądu. Możliwość skorzystania z tej ścieżki będzie przysługiwać też dla postanowień wydanych przez sąd drugiej instancji o udzieleniu zabezpieczenia.
Jest to zmiana pozytywna. Dzięki niej uda się wyeliminować błędne rozstrzygnięcia, które występowały nawet w przypadku sądów drugiej instancji, a dla których brakowało ścieżki odwoławczej.
Z perspektywy uprawnionych, jest to jednak kolejna zmiana podnosząca koszty ścigania naruszeń i zwiększająca ryzyko niepowodzenia.
Nowelizacja na niekorzyść niektórych przedsiębiorców
Wprowadzone przepisy będą miały niekorzystny charakter dla przedsiębiorców ścigających naruszenia do przysługujących im praw. W perspektywie długofalowej wymuszą również zwiększoną dynamikę działania – przede wszystkim z uwagi na 6-miesięczny termin na wniosek o udzielenie zabezpieczenia
Nasi eksperci posiadają wieloletnie doświadczenie w sporach o własność intelektualną. Jeśli potrzebują Państwo pomocy w tym obszarze, to zachęcamy do kontaktu.
[1] Przepisy ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza istotne z perspektywy przedsiębiorców zmiany w przepisach kodeksu postępowania cywilnego („KPC”)
