10 cze 6 najważniejszych zmian w AML
Ostatnia nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy wprowadziła szereg zmian w dotychczasowej ustawie. Nowelizacja ma na celu przede wszystkim dostosowanie polskiego porządku prawnego do tzw. V Dyrektywy AML.
Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany. Część z nich obowiązuje już od 15 maja, pozostałe wejdą w życie 31 lipca oraz 31 października 2021 r.
- Nowe instytucje obowiązane
Katalog instytucji obowiązanych został poszerzony o następujące podmioty:
- przedsiębiorców świadczących usługi polegające na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego;
- przedsiębiorców zajmujących się obrotem lub pośrednictwem w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami lub zajmującymi się ich przechowywaniem.
Zakup dzieł sztuki może być prostym sposobem na „wypranie pieniędzy”, dlatego też obecność przedsiębiorców zajmujących się obrotem dziełami sztuki w katalogu instytucji obowiązanych nie jest zaskoczeniem.
Problematyczna natomiast może się okazać konieczność dostosowania prowadzonej działalności gospodarczej do przepisów ustawy, np. w przypadku jednoosobowych biur zajmujących się prowadzeniem ksiąg podatkowych czy sporządzaniem deklaracji. Takie biura będą bowiem musiały spełniać takie same obowiązki w zakresie AML jak np. banki czy inne instytucje finansowe.
- Pojęcie beneficjenta rzeczywistego, grupy i PEP
Nowelizacja doprecyzowała również kilka ustawowych pojęć m.in. beneficjenta rzeczywistego. Aktualnie beneficjentem rzeczywistym będzie każda osoba fizyczna spełniająca wskazane w ustawie kryteria. Zagadnienie to pojawiało się już w wytycznych Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, więc ta zmiana, w naszej ocenie, nie powinna się wiązać z większymi trudnościami dla przedsiębiorców.
Pozytywnie należy ocenić doprecyzowanie pojęcia grupy. Natomiast z uwagi na brak rozporządzenia z wykazem krajowych stanowisk i funkcji publicznych będących eksponowanymi stanowiskami politycznymi, problematyczna może się okazać bardzo ogólna definicja PEP.
- Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego
Po nowelizacji AML instytucje obowiązane będą musiały stosować środki bezpieczeństwa finansowego nie tylko w przypadku zmiany charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych, ale również w przypadku zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego.
W przypadku, gdy jako beneficjent rzeczywisty zostanie wskazana osoba zajmująca wyższe stanowisko kierownicze, instytucje obowiązane będą zobligowane do udokumentowania wszystkich utrudnień powodujących brak możliwości ustalenia beneficjenta na podstawie innych przesłanek wskazanych w ustawie.
Ustawodawca wskazał również, że instytucje obowiązane przy stosowaniu środków bezpieczeństwa finansowego nie mogą bazować wyłącznie na Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.
W sytuacji nawiązania stosunków gospodarczych lub przeprowadzania transakcji okazjonalnej z klientem podlegającym wpisowi do CRBR, instytucje obowiązane będą musiały uzyskać potwierdzenie rejestracji lub odpis z CRBR (lub innego rejestru prowadzonego we właściwym państwie członkowskim).
- Wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego
Ustawodawca znacząco rozszerzył przepisy dotyczące wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego. Do tej pory ustawa nie zawierała działań, jakie instytucja obowiązana powinna podjąć w ramach stosowania tych środków.
Aktualnie wprowadzono do ustawy katalog takich działań, m.in. uzyskanie dodatkowych informacji o kliencie i beneficjencie czy uzyskanie informacji o źródle majątku klienta. Przepisy te wchodzą w życie 31 października 2021 r.
- Zmiany w procedurze wewnętrznej i szkoleniach
Instytucje obowiązane będą musiały zawrzeć w wewnętrznych procedurach AML zasady odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta, które zostały przez instytucję ustalone w związku ze stosowaniem przepisów ustawy. Będą zobligowane zawrzeć także zasady dokumentowania utrudnień stwierdzonych w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego oraz czynności podejmowanych w związku z identyfikacją osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze jako beneficjenta rzeczywistego.
Niezależnie, szkolenia osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniem terroryzmu obejmą również obszar ochrony danych osobowych.
Ustawodawca rozszerzył także przepisy dotyczące procedury wewnętrznej w zakresie zapewnienia przez instytucje obowiązane ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości.
- Zmiany w CRBR
Ustawodawca rozszerzył katalog podmiotów, które będą miały obowiązek zgłaszania informacji o swoich beneficjentach do CRBR o trusty, spółki partnerskie, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS i fundacje.
Przepis ten wchodzi w życie 31 października 2021 r.
Co istotne, nowe przepisy obligują beneficjentów rzeczywistych do dostarczenia podmiotowi mającemu obowiązek zgłoszenia informacji do CRBR wszystkich niezbędnych do dokonania wpisu informacji oraz dokumentów. Beneficjent, który nie wypełnił obowiązku może podlegać karze do 50.000 zł.
Instytucja obowiązanej będzie zobligowana również do odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a ustalonymi przez nią informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta. W przypadku potwierdzenia takich rozbieżności, konieczne będzie dokonanie zgłoszenia do organu właściwego w sprawach rejestru, który może wszcząć postępowania w celu wyjaśnienia prawdziwości i aktualności danych.
O kolejnych zmianach będziemy Państwa informować na bieżąco.
